این رقم در یک‌سال منتهی به خرداد 99 به حدود 2/34‌درصد رسید. رشد نقدینگی ارتباط مستقیمی با برچسب قیمت‌ها در بازار دارد؛ در واقع رشد نقدینگی باعث سقوط ارزش پولی و افزایش قیمت کالاها و اجناس می‌شود. برقراری تعادل در بودجه از این جهت اهمیت دارد که کسری بودجه منجر به متوسل شدن به روش‌هایی نشود که رشد پایه پولی و در نهایت افزایش تورم را به دنبال داشته باشد.

کسری بودجه تورم زاست

در سال 98، درآمدهای دولت به دلیل فشار تحریم‌ها و کاهش درآمدهای نفتی کاهشی شد و به همین خاطر دولت به دنبال روش‌های جایگزین رفت. زمانی که دولت با کسری بودجه مواجه شود فعالان اقتصادی با پیش‌بینی شرایط به دنبال تبدیل ریال به کالاهایی همچون ارز، سکه، طلا، مسکن و... خواهند بود و با افزایش تقاضا، قیمت‌ها نیز افزایشی می‌شود؛ مگر اینکه با اصلاح بودجه 1400، دولت برنامه مدونی را برای بودجه اعلام کند تا در این صورت تقاضا برای کالاهای غیرمولد کاهش یابد و شرایط روبه بهبود برود.

پیش‌بینی کسری 320 هزار میلیارد تومانی در بودجه

مرکز پژوهش‌های مجلس میزان تحقق هر یک از منابع درآمدی دولت و کسری نهایی بودجه را تخمین زده است. براساس گزارش بازوی مشورتی مجلس شورای اسلامی، عمده منابع بودجه ۱۴۰۰ از محل فروش نفت، پیش‌فروش نفت، درآمدهای عمومی، فروش اوراق بدهی و واگذاری اموال و سهام شرکت‌های دولتی تأمین می‌شود که در صورت فروش روزانه ۸۰۰ هزار بشکه نفت، تحقق ۹۰درصدی درآمدهای عمومی (مالیات و...) و واگذاری سهام و اموال شرکت‌ها، به‌فروش‌رسیدن تمامی ۵۵ هزار میلیارد تومانی که بابت انتشار اوراق بدهی در بودجه دیده شده است و عدم انتشار اوراق پیش‌فروش نفت، کسری بودجه سال آینده ۳۲۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود.

زگ خطر تورم

مطابق با برآوردهای کارشناسی، با فرض عدم تغییر قوانین و مقررات فعلی درباره الزام صندوق‌های سرمایه‌گذاری و بانک‌ها به خرید اوراق دولت و عدم افزایش نرخ بازده اوراق از سطح کنونی (بازه ۲۰ تا 21 درصد) ظرفیت   خرید اوراق مالی اسلامی حدود ۱۴۵ هزار میلیارد تومان (مازاد بر رقم در نظر‌گرفته‌شده در بودجه) برآورد می‌شود. بنابراین با این فرض از ۳۲۰ هزار میلیارد تومان کسری مذکور همچنان حدود ۱۷۵ هزار میلیارد تومان کسری تأمین نشده باقی می‌ماند که می‌تواند مستقیم یا غیرمستقیم به افزایش پایه پولی و نقدینگی منجر شود. با توجه به اینکه رشد پایه پولی در شهریور ماه ۹۹، ۳۷۲ هزار میلیارد تومان بوده است، این رقم می‌تواند به افزایش حدود ۱۲۰۰ هزار میلیارد تومانی نقدینگی منجر شده و تورم شدیدی را به همراه داشته باشد.

رشد پایه پولی به روایت همتی

عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی نیز در گفت‌وگوی ویژه خبری از رشد پایه پولی در صورت در‌دسترس‌نبودن منابع خبر داده است. همتی با تأکید براینکه زمانی که ارز در دسترس نیست، باید پول به چاپ برسد، گفته است «امسال تنها یک مورد چاپ پول برای تأمین بودجه صورت گرفت که آن هم برداشت یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی است از ابتدای سال تا به حال بابت تبدیل تقریبا ۷۰۰ میلیون یورو حدود ۱۶ هزار میلیارد پرداخت شده که ۵ درصد پایه پولی را افزایش داده است.»

احتمال تورم 50 یا 60 درصدی!

برخی کارشناسان اقتصادی نیز درباره زنگ خطر رشد نقدینگی در بودجه 1400 هشدار می‌دهند. حامد پاک‌طینت، دبیر مجمع فعالان اقتصادی اصفهان به اصفهان زیبا می‌گوید: کسری بودجه بیش از ۳۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود که بخش زیادی از این کسری ناشی از کسری درآمدهای نفتی خواهد بود و این کسری منجر به 50 یا ۶۰‌درصد تورم می‌شود. پاک‌طینت تصریح می‌کند: دولت برای تأمین کسری بودجه و جلوگیری از رشد نقدینگی چند روش بیشتر ندارد؛ اولین راهکار انتشار اوراق است تا بدهی را به آینده موکول کند، دومین راهکار اقدام به چاپ پول کند که این اقدام تورم زاست و راهکار سوم نیز فروش دارایی‌ها در بورس و خارج از بورس است که این روش کار چندان ساده‌ای نیست.

کاهش هزینه هانیاز به کار بنیادی دارد

او ادامه می‌دهد: راهکار بعدی نیز کاهش هزینه‌های دولت است که به نظر می‌رسد کاهش هزینه‌ها در این چندماه باقی‌مانده کار دشواری است و در واقع کاهش هزینه‌های دولت نیاز به کار بنیادی دارد و در این چند ماه محقق نمی‌شود. دبیر مجمع فعالان اقتصادی اصفهان عنوان می‌کند: راهکار بعدی نیز افزایش درآمدهای مالیاتی است که تعریف ردیف‌های جدید مالیاتی طی چند ماه آینده کار پیچیده‌ای است در این راستا حتی اگر دولت بخواهد از افرادی که قبلا مالیات دریافت می‌کرده مالیات سنگین‌تری بگیرد، در شرایط کنونی اقتصادی میسر نیست؛ چون به واسطه شرایط اقتصادی فشارمضاعفی به تولیدکنندگان تحمیل شده است. پاک‌طینت عنوان می‌کند: فروش نفت روزانه دومیلیون و 300 هزار بشکه در روز یا پیش‌فروش اوراق نفتی که یکی از اهداف بودجه‌ای دولت است واقع‌بینانه نیست؛ خوش بینی که دولت در بودجه نسبت به لغو تحریم‌ها و فروش نفت دارد به نظر نمی‌رسد طی چندماه آینده محقق شود؛ حتی اگر قرار باشد گشایشی هم صورت بگیرد طی ماه‌های آتی نیست و به صورت تدریجی اتفاق می افتد.