در قسمت قبل خواندیم که دوره چهارم مجلس شورای اسلامی در تاریخ هفتم خردادماه 1371 افتتاح و آغاز بهکار کرد و در ششم خردادماه 1375 پایان یافت. انتخابات این مجلس در دو دور (دور نخست در 21 فروردین 1371 و دور دوم در 18 اردیبهشت 1371 )برگزار شد. در این مجلس جناح راست با در اختیار داشتن 120 کرسی که شامل تمام کرسیهای شهر تهران میشد، اکثریت شکنندهای داشت.
جناح چپ 40 کرسی در اختیار داشت و در قامت اقلیت مینشست. باوجودآنکه برخی از احزاب مانند مجمع روحانیون مبارز به علت رد صلاحیت عدهای از نامزدها توسط شورای نگهبان از حضور در انتخابات کنارهگیری کردند، پنجمین دوره انتخابات مجلس با فعالیت پررنگ گروههای سیاسی و حزبهای دیگر و مشارکت قابلتوجه مردم برگزار شد. نهضت آزادی که هیچکدام از کاندیداهایش بهجز انتخابات مجلس اول شورای اسلامی، در انتخابات دیگر نتوانسته بودند تأیید صلاحیت شوند، در این انتخابات لیست ۱۰نفرهای ارائه داد که چهار نفر از آنها (عزتالله سحابی، غلامعباس توسلی، ابوالفضل بازرگان و محمد بستهنگار) تأیید صلاحیت شدند. از میان پنجهزارو 365 کاندیدای شرکت در انتخابات، سههزار و 276 نفر توسط شورای نگهبان از ۱۹۶ حوزه انتخابیه برای کسب ۲۷۰ کرسی نمایندگی مجلس تأیید صلاحیت شدند.
از مجموع 34 میلیون و 763 هزار و 927 نفر واجد شرایط رأیریزی، ۲۴ میلیون و 682 هزار و 386 رأی معادل ۷۱درصد به صندوقها ریخته شد. ثبتنامکنندگان رشدی برابر با 9/65درصد نسبت به دوره چهارم، 31/68درصد نسبت به دوره سوم، 63درصد نسبت به دوره دوم و 7/61درصد نسبت به دوره اول داشتند.
انتخابات مجلس پنجم شورای اسلامی در تاریخ 18/12/1374 و مرحله دوم در تاریخ 31/1/1375 برگزار شد و بدین ترتیب دوره پنجم مجلس شورای اسلامی، در ساعت هشت و چهلوپنج دقیقه روز 12 خرداد 1375 با حضور منتخبان مردم و با پیام مقام معظم رهبری گشایش یافت. یکی از مهمترین اتفاقها در دوران فعالیت مجلس پنجم، انتخابات ریاستجمهوری هفتم بود. در این انتخابات، حجتالاسلام ناطق نوری، رئیس مجلس، و سیدمحمد خاتمی به رقابت پرداختند و درنهایت خاتمی پیروز انتخابات شد.
پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری هفتم در دوم خردادماه 1376 و انتخاب سید محمد خاتمی به ریاستجمهوری، در سوم خرداد ناطق نوری، رئیس وقت مجلس شورای اسلامی، که رقیب اصلی انتخاباتی ریاستجمهوری نیز بود، با ارسال پیامی انتخاب ایشان را تبریک گفت. در این دوره، حسن روحانی و موحدی کرمانی، نایبرئیسان مجلس بودند. در چهارم خرداد هم جمع کثیری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی طی نامهای به آقای سیدمحمد خاتمی، انتخاب او را به ریاستجمهوری ایران تبریک گفتند و آمادگی کامل خود را برای هرگونه همکاری و مساعدت با ایشان اعلام کردند. باوجودآنکه اکثریت نمایندگان مجلس از اصولگرایان بودند و رئیس مجلس پنجم نیز کاندیدای اصولگرایان در انتخابات هفتمین دوره ریاستجمهوری بود، پس از پیروزی سید محمد خاتمی و اصلاحطلبان در انتخابات، این مجلس اعلام کرد که منافع ملی را بر منافع جناحی و حزبی مقدم میدارد و برای پیشرفت و توسعه کشور آماده همکاری با دولت اصلاحطلب است.
در 29 مردادماه، نمایندگان مجلس پنجم پس از 15 ساعت بحث و گفتوگو پیرامون تقاضای رأی اعتماد به کابینه دولت خاتمی، بهتمامی 22 وزیر پیشنهادی رأی اعتماد دادند. در جلسه رأی اعتماد، نگرانی شدیدی بین نمایندگان مجلس درباره وزرای پیشنهادی وزارت کشور و وزارت فرهنگ و ارشاد وجود داشت و پس از رأیگیری، عبدالله نوری، وزیر کشور و عطاءالله مهاجرانی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، کمترین آرا را از میان وزرای دولت اصلاحات بهدست آوردند. حادثه کوی دانشگاه، قتلهای زنجیرهای، اصلاح قانون مطبوعات و استیضاح مهاجرانی از مهمترین رویدادهای مجلس پنجم بود.
به لحاظ آماری نسبت ورود زنان به مجلس پنجم بهمراتب بیشتر از مجالس قبلی بود. تعداد زنان راهیافته به مجلس پنجم ۱۴ نفر بود؛ که از میان آنها هفت نفر نماینده تهران (فائزه هاشمی، نفیسه فیاضبخش، منیره نوبخت، فاطمه کروبی، مرضیه وحید دستجردی، فاطمه رمضانزاده و سهیلا جلودارزاده) و هفت نفر نماینده دیگر استانها (مرضیه دباغ از همدان، قدیسه سیدعلوی و مرضیه صدیقی از مشهد، الهه راستگو از ملایر، زهرا پیشگاهیفرد و نیره اخوان از اصفهان و شهربانو امانی از ارومیه) بودند.
بهطورکلی حضور زنان در این انتخابات به نسبت قبل پررنگتر بود و ۴۶ زن برای شرکت در انتخابات مجلس پنجم شورای اسلامی کاندیدا شدند. جالب آنجاست که گوهرالشریعه دستغیب و مریم بهروزی با حضور در چهار مجلس پیشین، در این دوره رأی لازم را کسب نکردند و افراد جدیدی چون فائزه هاشمی، منیره نوبخت، فاطمه کروبی و سهیلا جلودارزاده توانستند بهعنوان نمایندگان شهر تهران در مجلس پنجم حضور یابند. از میان ۳۲ نفر نماینده شهر تهران در این مجلس، ۱۳ نفر روحانی بودند و در کل ۵۳ نماینده روحانی وارد مجلس پنجم شدند. مجلس فوق در تاریخ ششم خردادماه 1379 به اتمام رسید.
افزودن دیدگاه جدید