کانال‌های تلگرامی و صفحات اینستاگرامی متعددی ایجاد و مدیریت فضای مجازی سخت شد. ایجاد محدودیت خریدوفروش برای برخی اشخاص و جلوگیری از ادامه فعالیت کانال برخی از فعالان بازار، از جمله اقداماتی بود که در این زمینه صورت گرفت. حالا به نظر می‌رسد در دورانی که بازار در فاز ریزشی قرار داشت و از حجم حاشیه‌های مجازی کاسته شده بود، مسئولان بورس توانستند چهارچوب بهتر و روشنی برای فعالیت در فضای مجازی ایجاد کنند. چهارچوبی که در قالب شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری نوع دوم، فعالیت تحلیلگران در فضای مجازی را سامان می‌دهد.
به تازگی دستورالعمل و اساسنامه شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری نوع دوم تصویب شد. در این دستورالعمل شرایط تأسیس و فعالیت آن‌ها آسان‌تر شده است، به‌طوری‌که سرمایه این شرکت‌ها ۵۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده و علاوه بر آن فرایند ارائه مجوز نیز کوتاه‌تر شده است؛ باوجوداین، تلاش شده تا الزامات و نظارت مناسب در انجام این موضوع به‌طور کامل رعایت شود.
سامان‌دهی فعالان حوزه مشاوره سرمایه‌گذاری در فضای مجازی
فاطمه رضایی، کارشناس مسئول اداره نهادهای مالی خدمات‌دهنده، در گفت‌وگو با پایگاه خبری بازار سرمایه، ضمن اعلام تصویب دستورالعمل تــأسیس و فعالیت شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری نوع دوم در هیئت‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، گفت: دستورالعمل شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری نوع دوم در راستای سامان‌دهی فعالان حوزه مشاوره سرمایه‌گذاری در فضای مجازی طراحی شده و در دستور کار مدیریت نظارت بر نهادهای مالی قرار گرفته است. این دستورالعمل پس از تدوین، در کمیته تدوین مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار مورد بررسی قرار گرفت، در نهایت در تاریخ ۱۴ تیر۱۴۰۰ در هیئت‌مدیره سازمان بورس، طرح شد و دستورالعمل و اساسنامه نمونه آن مورد تأیید و تـصـویـب اعضای هیئت‌مدیره ســـازمـان بورس قــرار گرفت.
فعالیت در سه حوزه مشخص
اما این شرکـت‌هـا دقـیـقـا در چـــه راستایی فعالیت می‌کنند؟ شرکت مشاور سرمایه‌گذاری نوع دوم در قالب شرکت سهامی خاص و از مصادیق شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری موضوع بند ۱۶ ماده ۱ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران است. در ماده یک قانون بازار اوراق بهادار مشاور سرمایه‌گذاری، شخص حقوقی تعریف شده است که در قالب قراردادی مشخص، درباره خریدوفروش اوراق بهادار، به سرمایه‌گذار مشاوره می‌دهد. شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری نوع دوم در قالب شرکت سهامی خاص نزد اداره ثبت شرکت‌ها ثبت می‌شوند و موضوع فعالیت آن‌ها نیز شامل سه حوزه توصیه به خریدوفروش، ارائه تحلیل و ارائه خدمات آموزشی را در برمی‌گیرد.
پـیـش از این شرکـت‌هـای مـشـاوره سرمایه‌گذاری نیز مجاز به فعالیت بودند که این شرکت‌ها می‌توانستند توصیه به خرید، فروش و نگهداری اوراق بهادار و همچنین تحلیل روند عرضه و قیمت اوراق بهادار را با انعقاد قرارداد با مشتری انجام داده و علاوه بر آن به ارائه خدمات آموزشی به بازار سرمایه بپردازند.
هدف سامان‌دهی، فعالیت اشخاص در فضای مجازی است
مـبـنـــای راه‌اندازی شـرکــت‌هـــای مــشــاور ســرمــایــه‌گــذاری نـوع دوم بر این اســاس است کـه سـازمـان بورس بتواند فعالان و اشخاصی را که در فضای مجازی در حال ارائه خدمات مشاوره سرمایه‌گذاری به بازار سرمایه هستند ذیل مقررات خاصی قرار داده و آن‌ها را سامان‌دهی و نظارت کند. سال گذشته بود که شخـصـی با وعده شـاخـص هـشـت میلیون واحدی، مخاطبان زیادی را در فضای مجازی جمع کرده بود. بعدها شنیده شد که در صورت ادامه فعالیت آن شخص در فضای مجازی، از طریق مراجع قضایی با وی برخورد می‌شد و در نتیجه حالا مدت‌هاست که کانال تلـگـرامـی‌اش، راکد شـده است. در کنار او، برخی از فعالان باسابقه بازار هم بودند که فرابورس ضمن اعلام نام آن‌ها، معاملاتشان را در فرابورس محدود کرد که با انتقادهایی نیز همراه شد. برخی اذعان می‌کردند این «بگیروببندها» نتیجه پایداری نخواهد داشت. با این حال ریزش بورس باعث شد تب کانال‌های تحلیلی و سیگنال‌دهی فروکش کند و در این مدت، سازمان بورس نیز توانست به راه‌حل منطقی برسد و حالا قرار است تحلیلگرانی که صلاحیت لازم را دارند، بتوانند از طرق قانونی فعالیت خود را در فضای مجازی ادامه دهند.
به گـفـتـه کـارشـنـاس مـسـئـول اداره نــهــادهـای مـالــی خـدمـات‌دهـنــده «برای اشخاص حقیقی و حـقـوقـی امکان حضور در ترکیب مؤسسان شرکت وجود دارد؛ اما بر اساس مفاد دستورالعمل شرایط خاصی برای مؤسسان لحاظ شده است که پس از ابلاغ دستورالعمل، جزئیات آن به اطلاع فعالان بازار سرمایه خواهد رسید. با اجرای این دستورالعمل، عـــلاوه بر اســـتــفـاده قــانـــونـــی از ظـرفـیـت‌هـــای فـضـای مـجـازی در توسعه بازار سرمایه، امکان مدیریت ریسک ناشی از استفاده از خدمات مشاوره‌های غیرتخصصی در حوزه بازار سرمایه در فضای مجازی فراهم
می‌شود.»الا و پایین شاخص‌کل بورس در سال گذشته، تجربه‌های گران‌بهایی را برای سهام‌داران رقم زد. رؤیاپردازانی که به دنبال چندین برابر کردن سرمایه خود در عرض چند ماه بودند، با زیان چند ده‌درصدی سال را به پایان بردند. اما فقط سهام‌داران نبودند که تجربه کسب کردند! افزایش چندین برابری کدهای سهام‌داری و ورود بخش قابل‌توجهی از مردم به بازار سرمایه، چالش‌های زیادی برای مسئولان سازمان به همراه داشت. کانال‌های تلگرامی و صفحات اینستاگرامی متعددی ایجاد و مدیریت فضای مجازی سخت شد. ایجاد محدودیت خریدوفروش برای برخی اشخاص و جلوگیری از ادامه فعالیت کانال برخی از فعالان بازار، از جمله اقداماتی بود که در این زمینه صورت گرفت. حالا به نظر می‌رسد در دورانی که بازار در فاز ریزشی قرار داشت و از حجم حاشیه‌های مجازی کاسته شده بود، مسئولان بورس توانستند چهارچوب بهتر و روشنی برای فعالیت در فضای مجازی ایجاد کنند. چهارچوبی که در قالب شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری نوع دوم، فعالیت تحلیلگران در فضای مجازی را سامان می‌دهد.
به تازگی دستورالعمل و اساسنامه شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری نوع دوم تصویب شد. در این دستورالعمل شرایط تأسیس و فعالیت آن‌ها آسان‌تر شده است، به‌طوری‌که سرمایه این شرکت‌ها ۵۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده و علاوه بر آن فرایند ارائه مجوز نیز کوتاه‌تر شده است؛ باوجوداین، تلاش شده تا الزامات و نظارت مناسب در انجام این موضوع به‌طور کامل رعایت شود.
سامان‌دهی فعالان حوزه مشاوره سرمایه‌گذاری در فضای مجازی
فاطمه رضایی، کارشناس مسئول اداره نهادهای مالی خدمات‌دهنده، در گفت‌وگو با پایگاه خبری بازار سرمایه، ضمن اعلام تصویب دستورالعمل تــأسیس و فعالیت شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری نوع دوم در هیئت‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، گفت: دستورالعمل شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری نوع دوم در راستای سامان‌دهی فعالان حوزه مشاوره سرمایه‌گذاری در فضای مجازی طراحی شده و در دستور کار مدیریت نظارت بر نهادهای مالی قرار گرفته است. این دستورالعمل پس از تدوین، در کمیته تدوین مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار مورد بررسی قرار گرفت، در نهایت در تاریخ ۱۴ تیر۱۴۰۰ در هیئت‌مدیره سازمان بورس، طرح شد و دستورالعمل و اساسنامه نمونه آن مورد تأیید و تـصـویـب اعضای هیئت‌مدیره ســـازمـان بورس قــرار گرفت.
فعالیت در سه حوزه مشخص
اما این شرکـت‌هـا دقـیـقـا در چـــه راستایی فعالیت می‌کنند؟ شرکت مشاور سرمایه‌گذاری نوع دوم در قالب شرکت سهامی خاص و از مصادیق شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری موضوع بند ۱۶ ماده ۱ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران است. در ماده یک قانون بازار اوراق بهادار مشاور سرمایه‌گذاری، شخص حقوقی تعریف شده است که در قالب قراردادی مشخص، درباره خریدوفروش اوراق بهادار، به سرمایه‌گذار مشاوره می‌دهد. شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری نوع دوم در قالب شرکت سهامی خاص نزد اداره ثبت شرکت‌ها ثبت می‌شوند و موضوع فعالیت آن‌ها نیز شامل سه حوزه توصیه به خریدوفروش، ارائه تحلیل و ارائه خدمات آموزشی را در برمی‌گیرد.
پـیـش از این شرکـت‌هـای مـشـاوره سرمایه‌گذاری نیز مجاز به فعالیت بودند که این شرکت‌ها می‌توانستند توصیه به خرید، فروش و نگهداری اوراق بهادار و همچنین تحلیل روند عرضه و قیمت اوراق بهادار را با انعقاد قرارداد با مشتری انجام داده و علاوه بر آن به ارائه خدمات آموزشی به بازار سرمایه بپردازند.
هدف سامان‌دهی، فعالیت اشخاص در فضای مجازی است
مـبـنـــای راه‌اندازی شـرکــت‌هـــای مــشــاور ســرمــایــه‌گــذاری نـوع دوم بر این اســاس است کـه سـازمـان بورس بتواند فعالان و اشخاصی را که در فضای مجازی در حال ارائه خدمات مشاوره سرمایه‌گذاری به بازار سرمایه هستند ذیل مقررات خاصی قرار داده و آن‌ها را سامان‌دهی و نظارت کند. سال گذشته بود که شخـصـی با وعده شـاخـص هـشـت میلیون واحدی، مخاطبان زیادی را در فضای مجازی جمع کرده بود. بعدها شنیده شد که در صورت ادامه فعالیت آن شخص در فضای مجازی، از طریق مراجع قضایی با وی برخورد می‌شد و در نتیجه حالا مدت‌هاست که کانال تلـگـرامـی‌اش، راکد شـده است.
در کنار او، برخی از فعالان باسابقه بازار هم بودند که فرابورس ضمن اعلام نام آن‌ها، معاملاتشان را در فرابورس محدود کرد که با انتقادهایی نیز همراه شد. برخی اذعان می‌کردند این «بگیروببندها» نتیجه پایداری نخواهد داشت. با این حال ریزش بورس باعث شد تب کانال‌های تحلیلی و سیگنال‌دهی فروکش کند و در این مدت، سازمان بورس نیز توانست به راه‌حل منطقی برسد و حالا قرار است تحلیلگرانی که صلاحیت لازم را دارند، بتوانند از طرق قانونی فعالیت خود را در فضای مجازی ادامه دهند.
به گـفـتـه کـارشـنـاس مـسـئـول اداره نــهــادهـای مـالــی خـدمـات‌دهـنــده «برای اشخاص حقیقی و حـقـوقـی امکان حضور در ترکیب مؤسسان شرکت وجود دارد؛ اما بر اساس مفاد دستورالعمل شرایط خاصی برای مؤسسان لحاظ شده است که پس از ابلاغ دستورالعمل، جزئیات آن به اطلاع فعالان بازار سرمایه خواهد رسید. با اجرای این دستورالعمل، عـــلاوه بر اســـتــفـاده قــانـــونـــی از ظـرفـیـت‌هـــای فـضـای مـجـازی در توسعه بازار سرمایه، امکان مدیریت ریسک ناشی از استفاده از خدمات مشاوره‌های غیرتخصصی در حوزه بازار سرمایه در فضای مجازی فراهم می‌شود.»
