دوران سالمندی موجب تغییرات گسترده در تمامی ارگانها و دستگاههای بدن میشود؛ یکی از این موارد، تغذیه و مزاج افراد است که در سالمندی دستخوش تغییرات زیادی میشود. هضم و جذب غذا در دستگاه گوارش سالمندان بر اثر عوامل و علل گوناگون، دچار اختلال شده و این روند، منجر به بیماریهــای گــوارشی متفاوت میشود. توضیحهای لازم در این زمینه را میتوانید از زبان دکتر وحید گوهریان، فوقتخصص گوارش و عضو انجمن علمی آمریکا و اروپا بخوانید.
با افزایش سن طبیعتاً ماهیچههای قلب ضعیفتر میشود و برونده قلبی کاهش مییابد؛ در نتیجه خون به تمام قسمتهای بدن نمیرسد و اندامها خونِ کمی دریافت میکنند. کارایی دستگاه تنفسی نیز کاهش مییابد، عموماً افراد دچار تنگی نفس میشوند و جذب اکسیژن کاهش مییابد. در کنار اینها توده عضلانی کاهش پیدا میکند، انعطافپذیری مفاصل نیز کم میشود و همین امر منجر به کاهش قدرت بدنی، توان حرکتی، دامنه حرکت اعضا، تعادل و حتی زمین خوردن فرد و... میشود.
در واقع افزایش سن، با تغییرات فراوان روی عملکرد اعضا و دستگاههای بدن شناخته میشود که دستگاه گوارش هم، از این تغییرات بینصیب نیست. مشکلاتی چون از دست دادن دندانها، کاهش تحرک، تغییر در رژیم غذایی و مصرف داروها و عوارضی که از آنها حاصل میشود، همه باعث تشدید مــشـکلات و بــیـماریهای دستگاه گوارش میشود.
شـیـوع ســرطانهــای مری، مـعــده، لوزالمعده و روده بزرگ با افزایش سن، بسیار زیاد میشود. درواقع میتوان از مشکلات گوارشی بهعنوان آغازکننده دیگر اختلالات در دوران سالمندی نام برد؛ مثلا با کاهش آنزیم لاکتاز در دوران سالمندی، تحمل لاکتوز (قند شیر) پایین میآید؛ در نتیجه رودهها توانایی تحمل شیر را دیگر نخواهند داشت؛ برای همین سالمندان مصرف شیر را به مقدار زیاد کاهش میدهند؛ این مسئله خطری برای پوکی استخوان است. اما حالا به نمونههایی از این اختلالات گوارشی شایع در سالمندان اشاره میکنم.
برخی از بیماریهای گوارشی سالمندان که اکثریت در این دوران به نوعی آن را تجربه خواهند کرد، عبارتاند از:
یبوست
از شایعترین بیماریهای گوارشی در سالمندان، یبوست است.
این بیماری بر اثر عواملی چون کمتحرکی، کاهش مصرف آب و فیبرهای غذایی، بهویژه فیبرهای محلول، ایجاد میشود؛ اما با اعمال تغییراتی در رژیم غذایی چون مصرف سبزیها و میوهها در حد اعتدال، مصرف غلات سبوسدار و همچنین مصرف آب و تحرک کافی قابل حل است.
دیورتیکولیت
دیورتیکولیت، نوعی بیماری گوارشی است که به التهاب کیسههای کوچکی که در دیواره روده بزرگ ایجاد شدهاند، گفته میشود. علت ایجاد این کیسهها، یبوست مزمن و استفاده از غذاهای کمفیبر است.
این التهاب بر اثر ورود باکتریها یا مواد تحریککننده به این حفرهها ایجاد میشود. نفخ، تهوع، استفراغ، یبوست یا اسهال، خونریزی از مقعد و تب و لرز از نشانههایی هستند که بر اثر التهاب این کیسهها بهوجود میآیند.
زخم معده
شیوع زخمهای معده و روده و خونریزی ناشی از آن در سالمندان نسبت به دیگر افراد بیشتر است. عوامل شیمیایی، عفونی و عصبی جزو مواردی هستند که باعث بیماریهای گوارشی و زخم معده میشوند؛ البته شایعترین علت زخم معده مربوط به عفونت ناشی از هلیکوباکتر پیلوری است. 60تا70 درصد موارد ابتلای به زخم معده را به هلیکوباکتر نسبت دادهاند. سالمندانی که توانایی حرکتشان کاهش پیدا کرده است، بهخصوص آنهایی که به صورت کامل تحرک ندارند، بیشتر از دیگران به اسهال مبتلا میشوند؛ این در صورتی است که با انجام معاینهها مشخص میشود یک توده مدفوعی سفتشده در انتهای روده این افراد است و این توده خود عامل ایجاد مشکل شده است. در واقع نه تنها اسهالی وجود ندارد، بلکه فرد به نوعی انسداد در مسیر رودهاش دچار شده است.
در چنین مواردی حتی به سالمند داروی ضد اسهال از طرف اطرافیان و خانواده داده میشود که این مشکل را حاد میکند؛ تا جایی که فرد دچار زخم و خونریزی شده و گاهی به جراحی نیز کشیده میشود.
ریفلاکس معده
ریــفــلاکــس به برگشت غیرعادی محتویات معده به مری گفته میشود که شیوع آن در افراد سالمند افزایش پیدا میکند. تحقیقهای انجامشده به نوعی، به رابطه بین اضافهوزن و ریفلاکس رسیدهاند؛ اما در صورت ابتلا، با رعایت اصول تغذیهای تا اندازه زیادی میتوان تحمل فرد را افزایش داد.
گفتنی است، سوزش سردل به عنوان درد ریفلاکس شناخته شده است که اغلب با درد قلبی اشتباه گرفته میشود؛ همچنین گاهی درد در کمر منتشر میشود که اغلب افراد به یک کمردرد ساده فکر میکنند. مردان، افراد چاق، سیگاریها و کسانی که الکل مصرف میکنند، بیشتر این درد را تجربه میکنند. پرستار سالمند با پایش علائم و کمک به سالمند در رفع عادات نامطلوبی که در ایجاد این بیماری نقش دارند، باعث بالارفتن سطح سلامت سالمند میشود.
سندرم روده تحریکپذیر
بیماری سندرم روده تحریکپذیر جزو بیماریهای بسیار رایج است که شیوع زیادی در بین کودکان دارد؛ ولی در دوران سالمندی نیز این بیماری رخ میدهد. ریسک ابتلای زنان به این بیماری بیشتر از مردان است.
اعصاب و عضلات روده در این بیماری بهشدت حساس است؛ بهطوری که بعد از مصرف غذا به شدت منقبض شده و باعث ایجاد اسهال بعد از غذاخوردن میشود.
دیدگاهها
بسیارعالی
درود بر آقای دکتر
زنده با آقای دکتر
افزودن دیدگاه جدید