اصفهان زیبا در این گزارش تحقیقی، به بررسی نشانههای این سه بیماری ویروسی در پاییز و زمستان پرداخته و از اطلاعات متخصصان بیمارستان تخصصی مسیح دانشوری، ستاد ملی مقابله با کرونا و سایتهای معتبر پزشکی بهره برده است.
همچنان اصلیترین علائم ویروس کرونا تب، خستگی، سرفه و تنگی نفس است. علائم حساسیت مزمن شامل عطسه، خسخس و سرفه است و علائم آنفولانزا در مواردی مانند تب و بدندرد، مشابهتهایی با کرونا دارد؛ با این تفاوت که آنفولانزا معمولا منجر به تنگی نفس نمیشود؛ بنابراین در عین حفظ نگرانی باید به خاطر داشته باشید که اگر آبریزش بینی دارید یا چشمتان میخارد، لزوما به ویروس جدید کرونا مبتلا نشدهاید؛ اما اگر سرفه میکنید و احساس خستگی شدید و تب دارید، ممکن است به کووید۱۹ مبتلا شده باشید. توصیه ستاد ملی مقابله با کرونا این است که با بروز هرگونه علامتی مبنی بر اختلال در دستگاه تنفسی، از کوچکترین نشانهها تا نشانههای آشنا، آنها را زیر نظر داشته باشید تا بتوانید روند بیماری را در صورت بحرانیشدن و نیاز به حضور در مراکز درمانی، به پزشک متخصص ارائه کنید؛ اما با بروز هر علامتی به مراکز درمانی مراجعه نکنید.
سه ویروسِ باهوشِ بیماریزا
این سه بیماری ویروسی باهوشتر از آن هستند که خودشان را بهآسانی لو دهند؛ زیرا علائم در آنها به یک اندازه ظاهر نمیشوند؛ این در حالی است که ممکن است ظاهرا به ویروس کرونا مبتلا شده باشید، اما محتمل باشد که فقط به آنفولانزای فصلی یا حساسیت دچار شده باشید. چرا؟ چون بسیاری از علائم سرماخوردگی، آنفولانزا و کووید19 شبیه هم هستند؛ بهطوریکه تشخیص آنها از هم دشوار میشود و پای متخصصان به میان میآید. دکتر عاطفه عابدینی، فــوقتخصص بــیــمــاریهای ریوی بیــمــارستــان مــسیــح دانشوری، در گفتوگو با ایسنا، نشانه اصلی تفاوت کرونا و سرماخوردگی را، نوع و نحوه درگیری ریه عنوان کرده و گفته است: «کرونا ویروس برعکس سرماخوردگی و آنفولانزا که دستگاه تنفسی فوقانی را درگیر میکنند، دستگاه تنفسی تحتانی، یعنی خود ریه را درگیر میکند. در سرماخوردگی و آنفولانزا، آبریزش بینی، درگیری سینوسها و عطسه بیشتر دیده میشود؛ ولی این علائم در کروناویروس کمتر شایع است؛ بهگونهای که در کمتر از 5درصد موارد در کرونا آبریزش بینی دیدهشده، البته ممکن است در کرونا احساس گرفتگی بینی هم وجود داشته باشد.» به گفته این پزشک متخصص «معمولا آنفولانزا سیر سریعی داشته و ناگهانی شروع میشود؛ ولی سیر کرونا تدریجی است و بیماری طی چند روز آغاز میشود. بهعبارتدیگر، با سرفههای خشک شروعشده و با پیشرفت بیماری، پای تب به میان میآید. کروناویروس اما معمولا خود را در عرض یک هفته و بین دو تا پنج روز بهصورت کامل نشان میدهد؛ یعنی زمان رسیدن کرونا به مرحله حاد طولانیتر است، ولی در آنفولانزا معمولا طی ۴۸ ساعت همه علائم مشخص میشود.»
نفستنگی؛ تفاوت مهم کرونا با دیگر گونهها
علائم مشخص و شایعتر کرونا، سرفههای خشک و احساس ناراحتی و درد مبهم در قفسه سینه است که این علائم معمولا در آنفولانزا وجود ندارد. البته در آنفولانزا سرفهها خیلی خشک نیست و در سرماخوردگی ساده اصلا سرفهای دیده نمیشود؛ همچنین احساس خستگی و عدم شادابی بیشتر در کرونا و آنفولانزا دیده میشود؛ ولی در سرماخوردگی ساده وجود ندارد. همه این بیماریها بر اثر ویروس بهوجود میآیند؛ اما ویروس هر یک متفاوت است؛ بنابراین، متخصصان تأکیددارند که «تفاوت کلیدی بین این سه مورد، بروز تنگی نفس در ویروس کرونا است». تیم علمی پزشکی داروسازی دکتر عبیدی، خانواده ویروس کرونا را شامل انواع متعددی دانسته و در سایت خود نوشته است: «ویروسی که عفونت کرونا را بهوجود میآورد SARS-CoV-۲ نام دارد؛ اما ویروسهای دیگری از خانواده کرونا هم ممکن است در ما باعث ایجاد سرماخوردگی با علائم خفیف تا متوسط شده باشند یا بشوند که ما چندان نگران آنها نیستیم. بااینحال، خوب است بدانیم ۱۵ تا ۳۰درصد از موارد سرماخوردگی، توسط انواع قدیمی ویروسهای خانواده کرونا ایجاد میشوند.» تنگی نفس از علامتهای شایع کووید۱۹ است که پیش از التهاب ریه رخ میدهد. آنفولانزا یا سرماخوردگی عموما باعث تنگی نفس نمیشوند؛ مگر اینکه تبدیل به ذاتالریه شده باشند که در این صورت هم باید با پزشک متخصص عفونی یا ریه مشاوره شود. متخصصان همچنین تأکید دارند که بهندرت پیش میآید بعد از بروز تب در سرماخوردگی شاهد تنگی نفس باشیم. آنفولانزا اما شباهت زیادی به کووید۱۹ دارد؛ درحالیکه تنگی نفس در آنفولانزا معمولا بهشدت کووید۱۹ نیست؛ همچنین باید توجه داشته باشید که آبریزش بینی، درد صورت، آبریزش از عقب بینی و خارش چشم، از علائم شایع در حساسیت یا سرماخوردگی هستند؛ درحالیکه این علائم در کرونا شایع نیست.
تب و خستگی و سرفه را جدی بگیرید
سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که تب، خستگی و سرفه خشک ازجمله رایجترین علائم کرونا است. ممکن است بعضی از بیماران درد و کوفتگی، گرفتگی و آبریزش بینی، گلودرد یا اسهال را هم تجربه کنند. طبق گزارش چین از بیش از هزار بیمار، از هر بیست بیمار تنها یک نفر دچار گرفتگی بینی بوده است. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا، فهرست موثقی از ۱۱ علامت اصلی کووید۱۹ ارائه کرده که به شرح زیر است: «تب یا لرز، سرفه، تنگی نفس یا اختلال در تنفس، خستگی، درد بدن یا عضلات، سردرد، گلودرد، ازدستدادن حس بویایی یا چشایی، گرفتگی یا آبریزش بینی، تهوع یا استفراغ.» بااینحال، سازمان بهداشت جهانی خطر کروناییهای بیعلامت را نیز از نظر دور نداشته و توصیه اکید آن، حفظ کامل پروتکلها حتی از سوی افرادی است که بهطور کامل واکسینه شدهاند. باید در نظر داشته باشید که عطسه و آبریزش بینی علامت کرونا نیست و بیماران نباید تنها با دیدن علائمی مانند آبریزش بینی و عطسه به مراکز درمانی مراجعه کنند؛ چرا؟ چون نهتنها خود را در معرض خطر و بیماری قرار میدهند، بلکه با ایجاد شلوغی در مراکز درمانی، کادر درمان را با مشکل روبهرو میکنند.
استراحت و تغذیه مناسب دشمن ویروس
بیاشتهایی در آنفولانزا بسیار شدیدتر از کرونا است. شکمدرد، تهوع و استفراغ نیز در کرونا بسیار غیرشایع بوده و اسهال هم زیر ۱۰درصد در موارد کرونایی دیده شده است. بهعبارتدیگر، عوارض گوارشی در کروناویروس شایع نیست. بیمار تیپیک کروناویروس با درد مبهم قفسه سینه، تب، سرفههای خشک و تنگی نفس تشخیص داده میشود. اگر فردی این علائم را در خود دید، باید برای بررسیهای بیشتر، عکسبرداری از ریه و اندازهگیری سطح اکسیژن، به مراکز درمانی مشخصشده از سوی وزارت بهداشت مراجعه کند. بنابراین توصیه میشود تنگی نفس شدید را جدی بگیرید. بیماران دارای این علامت باید حتما به مراکز درمانی مراجعه کنند؛ چراکه بررسی این علامت برای جلوگیری از ایجاد نارسایی تنفسی در بیمار از اهمیت زیادی برخوردار است. در سرماخوردگیهای ویروسی پیشنهاد متخصصان استراحت در منزل، مصرف میوه و سبزیهای تازه و مایعات زیاد، بهخصوص مایعات گرم و نداشتن استرس است؛ بااینحال، پس از ورود عفونت ویروسی کرونا به بدن از هر راهی، ازجمله سطوح مخاطی بینی و دهان یا مخاط چشم، ویروس منحوس وارد سیستم جریان خون میشود و سه ارگان مهم بدن (ریه، قلب و کلیه) را تحتتأثیر قرار میدهد که البته کلیه و قلب در موارد خیلی حاد و شدید متأثر میشوند. عفونت، خود را از طریق جریان خون به سلولهای ریوی رسانده و منجر به شروع یک سری علامت (سرفه خشک و تنگی نفس) میشود. البته در بیشتر مواقع حتی اگر ریه را درگیر کرده و منجر به سرفههای خشک شود، ولی تنگی نفس شدید و افت اکسیژن اتفاق نیفتد، به بستری در بیمارستان نیاز نیست.
رعایت پروتکلها پیشگیریِ بهتر از درمان
دانشگاه علومپزشکی شهید بهشتی اعلام کرده است که حدود ۹۰درصد مبتلایان کرونا نیازی به بستری ندارند. البته در برخی افراد، بهویژه سالمندان و افراد دارای بیماریهای زمینهای و نقص سیستم ایمنی، میتواند منجر به نارسایی تنفسی شود؛ چراکه کروناویروس در ۹۰درصد موارد احتمال درگیری ریه را به وجود میآورد. درنهایت پیشنهاد میشود تا حد امکان از حضور در اماکن شلوغ و جاهایی که از تهویه مناسب برخوردار نیستند، خودداری کنید؛ همچنین مسیرهای کوتاه را پیاده طی کنید و ضمن بالابردن درصد موفقیت سیستم ایمنی بدن با تغذیه مناسب، رعایت سفتوسخت پروتکلها را هم در نظر داشته باشید؛ زیرا تنها زمانی ایمنی جمعی بهوجود میآید که دستکم 90 درصد جامعه واکسینه شده باشند.