هفته 12؛ زمان مناسب تزریق واکسن
تابستان گذشته بود که وزارت بهداشت به اماواگرها و ابهامات در رابطه با واکسیناسیون زنان باردار پایان بخشید و آن‌ها را در اولویت دریافت واکسن قرار داد؛ چراکه برخلاف ادعاهای اولیه مبنی بر خطرناک‌بودن واکسن برای زنان باردار تحقیقات به‌عمل‌آمده، نشان داد که واکسن برای جنین خطری در پی ندارد و تزریق آن بسیار بهتر از اجتناب از عدم دریافت آن است.
بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت نیز به علت خطرات ابتلا به بیماری کووید19 در سه‌ماهه سوم بارداری، واکسیناسیون مادران باردار با استفاده از واکسن سینوفارم در اولویت قرار گرفت؛ واکسنی که ویروس غیرفعال است و بنا به توصیه سازمان بهداشت جهانی با توجه به خطرات تهدیدکننده سلامت مادر در صورت ابتلا به کووید 19، به مادران باردار توصیه می‌شود.
حالا و در شرایطی که حدود چهارماه از آغاز واکسیناسیون زنان باردار در استان می‌گذرد، آمارها نشان می‌دهند حدود نیمی از این مادران همچنان برای دریافت واکسن اقدام نکرده‌اند و تمایلی هم برای تزریق ندارند؛ مادرانی که با اوج‌گرفتن کرونا در پیک پنجم، آمار مرگ‌ومیر در میانشان افزایش یافت و نگرانی‌ها را تشدید کرد.
سمانه 28 ساله که این روزها در حال سپری‌کردن ماه ششم بارداری‌اش است، یکی از زنانی است که تاکنون برای دریافت واکسن اقدام نکرده است. او می‌گوید: «ترجیح می‌دهم به جای تزریق واکسن در شرایط کنونی از خانه بیرون نروم و رفت‌وآمدهایم را کم کنم؛ چون به‌هیچ‌عنوان به واکسن اعتماد ندارم. از کجا معلوم اگر واکسن بزنم، برای جنینم مشکلی به وجود نیاید و آسیب نبیند؟ صبر می‌کنم تا بچه به دنیا بیاید و سپس برای تزریق واکسن اقدام می‌کنم.» راحله 30ساله که پنج‌ماهه باردار است و در یک شرکت خصوصی کار می‌کند، از دریافت واکسن واهمه دارد و می‌ترسد که واکسن به خودش یا جنینش آسیب بزند: «پس از چند سال درمان، باردار شده‌ام و نمی‌خواهم به‌هیچ‌عنوان برای بچه‌ام اتفاقی بیفتد. به‌هرحال شاید واکسن فوایدی داشته باشد، اما قطعا عوارضی هم دارد. از طرف دیگر هم ادعایی هست که می‌گویند واکسن باعث تغییر ژنتیک افراد می‌شود.»
این استدلال‌ها در حالی از سوی زنان باردار اعلام می‌شود که محبوبه والیانی، رئیس انجمن علمی مامایی استان اصفهان و مدیرگروه مامایی و بهداشت باروری دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو با «اصفهان‌زیبا» نظر دیگری دارد و ناآگاهی و انباشت اطلاعات نادرست در رابطه با واکسیناسیون را دلیل عدم ترغیب زنان باردار برای واکسینه‌شدن می‌داند: «زنان باردار به علت اطلاعات غلط و بی‌اساس و بی‌پایه که از گوشه و کنار می‌شنوند یا در فضای مجازی با آن روبه‌رو می‌شوند، تصمیم می‌گیرند واکسن نزنند؛ این در حالی است که این زنان از هفته 12 تا 16 بارداری می‌توانند واکسن دریافت کنند؛ زمانی که جنین به‌طور کامل شکل‌گرفته و نیاز به رشد دارد.»
به گفته او، به‌هرحال واکسن ویروس ضعیف‌شده‌ای است که وارد بدن می‌شود و به همین دلیل نیز ممکن است سیستم ایمنی مادر تحریک شود و عوارضی را به دنبال داشته باشد؛ پس برای جلوگیری از این عوارض به زنان باردار توصیه می‌شود از هفته 12 تا 16 بارداری (ترجیحا 16 هفته) واکسن دریافت کنند.
سینوفارم؛ بهترین گزینه برای زنان باردار
مهرماه گذشته بود که بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت در گفت‌وگو با رسانه‌ها از واردات واکسن سینوفارم برای واکسینه‌کردن زنان باردار خبر داد: «واکسن فایزر به تعداد بسیار محدود و برای تزریق به مادران باردار وارد کشور می‌شود و این واکسن به دیگر افراد نمی‌رسد.» چندی بعد، اما این تصمیم منتفی شد و وزارت بهداشت اعلام کرد که این واکسن به کشور وارد نمی‌شود: «اعضای کمیته ملی واکسن با تکیه بر شواهد علمی به این نتیجه رسیدند واکسیناسیون زنان باردار با واکسن سینوفارم ادامه یابد و دیگر تصمیمی برای واردات واکسن فایزر وجود ندارد.»
این وزارتــخانه هــمچــنین بــارهــا اعلام کرده که بهترین واکســن در دسترس‌ترین واکسن است. در حال حاضر نیز واکسن‌های مـــتعـــددی به‌منظور واکسیناسیون عمومی در کشور موجود است؛ اما سازمان جهانی بهداشت تأکید دارد که بهترین و کم‌خطرترین واکسن برای زنان باردار سینوفارم است. والیانی دراین‌باره می‌گوید: «سینوفارم عوارض و علائم کمتری را به دنبال دارد؛ هرچند ایمنی‌ای که ایجاد می‌کند، نسبت به برخی از واکسن‌ها ممکن است کمتر باشد. آمار دقیقی از تأثیر واکسن بر پیشگیری از ابتلا و مرگ مادران باردار وجود ندارد؛ اما در اینکه واکسن می‌تواند از شدت بیماری بکاهد، شکی وجود ندارد.»
در همین باره، مریم فرمهینی فراهانی، متخصص سلامت باروری نیز به ایسنا گفته: «درصد کمی از مادران باردار به نوع شدید بیماری کووید 19 دچار می‌شوند. مادران بالای ۳۵ سال، مادرانی که اضافه‌وزن زیادی دارند و چاق هستند، مادران مبتلا به دیابت، فشارخون بالا یا دارای بیماری‌های مزمن و زمینه‌ای بیش از بقیه مادران باردار مبتلا امکان دارد درگیر کرونای شدید شوند. خوشبختانه اکثریت خانم‌های باردار به نوع خفیف این بیماری یا بدون داشتن هیچ‌گونه علامتی مبتلا می‌شوند.»
به گفته او، بیماری کرونا می‌تواند باعث پارگی زودرس کیسه آب، زایمان زودرس و همچنین بروز مشکلاتی برای جنین یا حتی مرگ جنین شود. از طرفی مادرانی که مبتلا به نوع شدید کرونا باشند، ممکن است نوزادشان در بدو تولد بدحال به دنیا بیاید. برای مثال تنفس نوزاد دچار مشکل شده و نیاز به بستری در بخش ویژه نوزادان را پیدا کند. البته هرچقدر وخامت بیماری مادر در دوران بارداری بیشتر باشد، این پیامدها نیز احتمالش بیشتر خواهد بود. اما به‌طورمعمول در حالت خفیف ابتلا به کرونا، شاهد پیامدهای این‌چنینی در زنان باردار نیستیم. واکسن‌هایی که در دوران بارداری می‌توان به خانم‌های باردار تزریق کرد، باید واکسن‌های شناخته شده باشد که البته باز هم ممکن است با تغییر دستورالعمل‌ها، این نوع واکسن‌ها نیز تغییر کند. به همین دلیل بهتر است مادران باردار واکسن‌های مجاز و مورد تأیید وزارت بهداشت را برای پیشگیری از کرونا دریافت کنند.
