در شرایط کنونی که با بیکاری دانــش‌آمــوخــتــگان و مــحـــدودیــت منابع مـواجه هــستیـم، راه‌انـدازی کــسب‌وکارهــای نــوپــا و بــه‌کارگیری ایــده‌ها برای رشــد کسب‌وکارهای استارتاپی، یکی از راه‌های کاهش نرخ بیکاری است؛ با این‌حال در شرایطی که دانش‌آموختگان احساس میکنند، زیرساخت‌ها برای به‌کارگیری ایده‌هایشان دچار مشکل می‌شود و در طول مسیر به خاطر بی‌ثباتی‌ها کسب‌وکارشان زیان‌ده می‌شود، برای راه‌اندازی استارتاپ‌ها دل‌سرد شده یا مهاجرت میکنند تا در استان‌هایی کــه به‌لــحاظ زیــرساخــتی وضعیت مناسب‌تری دارند، اقدام به راه‌اندازی کسب‌وکارهایشان کنند. جابه‌جایی کسب‌وکارهای نوپا و مهاجرت آن‌ها به پایتخت بیشتر نمود پیدا کرده است؛ چون امکانات بیشتری برای رشد نوپاها در پایتخت وجود دارد. در این گزارش دو تن از فعالان حوزه استارتاپی از راهکارهای حمایت از کسب‌وکارهای نوپا برای رشد اکوسیستم استارتاپی در شهر می‌گویند.
نمونه‌های موفق معرفی شوند
محمد کرمانی، یک فعال کارآفرینی به اصفهان‌زیبا می‌گوید: یکی از معضلات کنونی، فرهنگ مردم اصفهان است. الان در اصفهان فعالیت‌های استارتاپی شغل و حرفه به حساب نمی‌آید و مردم فکر میکنند این قبیل فعالیت‌ها وقت‌تلف‌کردن است. برای فرهنگ‌سازی باید نمونه‌های موفق شناسایی و معرفی شوند تا الگوسازی شود و افراد برای راه‌اندازی کسب‌وکارها تشویق شوند و دیدگاهشان به فعالیت‌های استارتاپی تغییر کند. کرمانی بیان می‌کند: در اصفهان نهادهای دولتی در اجرای امورات و تصمیم‌گیری‌ها وابسته هستند و قوانین در اصفهان سخت‌گیرانه‌تر از سایر استان‌ها اجرایی می‌شود. واقعیت این است که کارکنان دولتی صرفا تجربه‌هایشان درباره یک موضوع درحد مراجعه ارباب‌رجوع و در همان محدوده پشت میزنشینی است؛ این در حالی است که کارآفرینان به‌واسطه حضور و فعالیت در مکان‌ها و محیط‌های مختلف تجارب عمیق و چندجانبه دارند.
این فعال حوزه کارآفرینی خاطرنشان می‌کند: در اصفهان برای دعوت از کارشناسان گزینشی عمل می‌شود و تاب تحمل صدای مخالفان را ندارند این رویکرد در کوتاه‌مدت باعث صرف بیت‌المال در کارهای بی اثر در بلندمدت و ایجاد مافیاهای عجیب در اصفهان شده است که برای کارآفرینان ابتدا جذاب است، ولی بعد از یک الی دو سال دل‌زده می‌شوند.
کرمانی می‌گوید: در محیط کسب‌وکار نامساعد کشور و محیط فرهنگی نامساعد اصفهان نمونه‌های موفق کارآفرینی علاوه بر امکان معرفی و شناسایی نیاز به تسهیلگری بدون تبعیض دولتی دارند تا در مقابل افرادی که وابستگی دارند، بتوانند از خودشان محافظت کنند.
این فـعال حــوزه کــارآفـــرینی تــأکید می‌کند: خروجی اکوسیستم کارآفرینی صرفا تأسیس دفتر و شوآف و سروصدا نیست؛ این خروجی‌ها بیشتر حاصل تــــصــمیمات و نــگاه دولتــی‌هـــا به اکوسیستم کارآفرینی است.
استارتاپ ها چگونه تأمین مالی شوند؟
کرمانی اذعان می‌کند: استارتاپ‌ها بیشتر از آنکه به سرمایه نیاز داشته باشند، به رشد و مشورت ذهنی بنیان‌گذارانش نیاز دارد و این مهم در دنیا با سرمایه‌گذاری مستقیم افراد کارآفرین یا ایجاد صندوق‌هایی با مدیریت افراد کارآفرین که در نمونه‌های موفق قبلی بودند، ایجاد شده است.
او خاطرنشان می‌کند: در اصفهان نیازمند ساختارهایی برای حمایت از افرادی هستیم که توانایی مالی و تجارب کاری مناسب دارند؛ اما از یک طرف سرمایه‌گذاری در این حوزه را با پارادایم‌های قدیمی نگاه میکنند؛ چون با روش‌های جدید و درست سرمایه‌گذاری آشنایی ندارد و از سوی دیگر قوانین و نحوه اجرای آن به صورتی است که دردسرهای راه‌اندازی کسب‌وکار جدید منجر به از‌بین‌رفتن رغبت سرمایه‌گذاران می‌شود.
کرمانی ادامه می‌دهد: نمونه‌های موفق و اولیه برای راه‌اندازی شرکت‌های سرمایه‌گذاری جسورانه وجود ندارد و تمرکز باید روی ساخت آن‌ها باشد. برای تأمین سرمایه استارتاپ‌ها نیز باید از افراد دارای بنیه مالی، تجربه کاری و آشنا با ادبیات و روش‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر استفاده شود.
این فعال حوزه کارآفرینی تصریح کرد: یکی از معضلاتی که در اصفهان وجود دارد، فرهنگ حقوق اداره کاری برای تمام سمت‌ها و عدم اهمیت‌دادن کارفرماها به کارکنان است. در نتیجه نیروی‌کار با کیفیت در اصفهان ماندگار نمی‌شود تا به سرعت رشد و پیشرفت استارتاپ‌ها بیفزاید.
کرمانی ادامه می‌دهد: محیط‌های کاری جذاب (از همه نظر نه فقط میز و صندلی) در اصفهان باید توسعه یابد و ترویج شود تا دیدگاه «اصفهان جای خوبی برای کارکردن نیست» تغییر کند. مسئله بعدی نیز کیفیت نیروهاست که باید توجه جدی به کارآموزی شود؛ البته منظور کارآموزی‌های واقعی است و نه کارآموزی‌های صوری که صرفا در حد شعار باشد. علاوه برآن حضور کارآموزان در محیط کاری نیز منجر به رشد مهارت‌های نرم افزاری می‌شود.
صنایع از استارتاپ های شهر حمایت کنند
استارتاپ‌ها اگر سرمایه لازم را نداشته باشند، به‌تدریج می‌میرند و رقبا جای آن‌ها را می‌گیرند. مهم‌ترین دلایل شکست تیم‌ها، دلایلی چون نشناختن صحیح نیاز بازار، عدم تأمین مالی و اتمام بودجه و نامناسب‌بودن تیم است. پیش‌تر استارتاپ‌های اصفهانی برای درآمدزایی بیشتر و تأمین مالی خود، تهران را به‌عنوان مقصد اصلی مهاجرت انتخاب می‌کردند. بسیاری از آن‌ها در تهران ماندگار شدند و فعالیت در مرکز را به ماندن در اصفهان ترجیح دادند. حرفشان هم این بود که تفکر سرمایه‌گذاری در اصفهان سنتی است و امکان رشد و پیشرفت در تهران برای آن‌ها بیشتر است. به زعم برخی فعالان استارتاپی اصفهان، از آنجایی که اصفهان یک شهر صنعتی است، صنایع استان میتوانند به توانایی‌های استارتاپ‌های شهر استفاده کرده و به تأمین مالی آن‌ها کمک کنند.
مجید مجیری یکی دیگر از فعالان حوزه کارآفرینی به اصفهان‌زیبا می‌گوید: اســتارتاپ‌ها بــخشی از اکوسیستم اقتصادی شهر هستند و اگر بازیگران اکوسیستم نقششان را به‌درستی ایفا کنند، کارآفرینان ما بهتر میتوانند نقششان را ایفا کنند.
مجیری بیان می‌کند: اصفهان را از قدیم به عنوان شهر صنعتی با صنایع پیشرو می‌شناسند و اقتصاد اصفهان با صنایعش گره خورده است؛ از این رو صنایع اصفهان میتوانند نقش حمایتی از استارتاپ‌های شهر داشته باشند و بخش حاکمیتی بیشتر از استارتاپ‌ها حمایت می‌کند؛ این در حالی است که بخش خصوصی و صنایع باید بیشتر به سمت حمایت از نوپاها حرکت کنند.
خروجی دانشگاه ها برای استارتاپ ها
این فعال حوزه کارآفرینی می‌افزاید: از سوی دیگر بخش دانشگاه نیز باید درگیر شود؛ تأمین نیروی انسانی و نگهداری نیروی انسانی از معضلات استارتاپ‌هاست. دانشگاه‌ها می توانند در بحث تأمین نیروی انسانی و تربیت آن‌ها برای فعالیت‌های استارتاپی دخیل باشند، بدنه دانشگاهی و هیئت علمی باید این رویکرد را داشته باشند که در دانشگاه‌ها دانش به ارزش تبدیل شود تا نیروی انسانی توانمند به کسب‌وکارهای نوپا ورود پیدا کنند.
مجیری خاطرنشان می‌کند: صنایع باید معضلات خود را به دانشگاه منتقل کنند تا دانشجو با تجربه و دانش واقعی از دانشگاه بیرون بیاید و بتواند دانش و ایده‌های خود را در فعالیت‌های استارتاپی به کار گیرد.
این فعال حوزه کارآفرینی اذعان می‌کند: بخش صنعت در حوزه‌های مختلف می‌تواند در تأمین مالی استارتاپ‌ها دخیل شود و برای توسعه بازار و توسعه محصول باید حاضر باشد سرمایه‌گذاری کند. در شرایط کنونی ولی صنایع اصفهان استقبال چندانی از همکاری با استارتاپ‌ها نکرده‌اند.
مجیری می‌گوید: زمانی که استارتاپ‌ها بستری برای رشد نداشته باشند، به دلیل تعدد امکانات به پایتخت مهاجرت میکنند؛ چون فرصتی برای پیشرفت خودشان نمی‌بینند؛ از این رو باید حمایت‌های لازم از کسب وکارهای نوپا در اصفهان انجام شود.
