واکنش فعالان صنعت فولاد
ماجرا از این قرار بود که چندی پیش رئیس‌جمهور، دستور خروج معاملات محصولات فولادی از بورس را صادر کرد. هم‌زمان با انتشار خبر خروج فولاد از بورس، نماد معاملاتی بورس کالا روی تابلوی بورس تهران به حال توقف درآمد و باعث نگرانی برخی معامله‌گران تازه‌وارد به سرمایه هم شد. به دنبال انتشار اخباری مبنی بر خروج محصولات فولادی از بورس، برخی تولیدکنندگان بزرگ فولاد نیز موضع خود را اعلام کرده و گفته‌اند که «نرخ فولاد در بازار سرمایه بر اساس عرضه و تقاضا، معاملات این محصول را شفاف و جلوی رانت موجود در بازار را گرفته؛ بنابراین خروج محصولات از بورس کالا و برگشت به تعیین نرخ دستوری، نه منطقی است و نه مورد تأیید نهادهای ذی‌ربط و نه شرکت‌های بزرگ تولیدکننده فولاد». بازتاب دیگر انتشار این خبر اظهارنظرهای بهرام سبحانی، رئیس انجمن فولادسازان کشور است که در واکنش به این خبر گفته است: « ایراد کار در این است که چنین طرحی از پایه مشکل دارد؛ زیرا اگر قرار باشد خروج فولاد از بورس برای آزاد شدن قیمت‌ها اتفاق بیفتد، پس لازم نیست آن را از بورس خارج کنند؛ چون معاملات در بورس کاملا شفاف در حال انجام است و همه خریداران و فروشندگان در این بازار کاملا مشخص هستند. اگر هم قرار باشد این محصولات از بورس خارج شده و به‌صورت تعزیراتی به فروش برسند، این امر نیز خلاف سیاست‌های کلی اقتصاد و اصول اصلی آن بوده و به کلیات اقتصاد و صنعت فولاد ضربه می‌زند.» سبحانی گفته است:«همه اطلاعات معاملاتی اعم از اسامی خریداران، فروشندگان و قیمت‌ها شفاف است و امکان رصد بیشتر در آن وجود دارد؛ این درحالی است که در بازار خارج از بورس، شفافیتی حاکم نیست. گرچه در حال حاضر ایرادهایی درخصوص قیمت‌گذاری دستوری و فرمول قیمت‌های پایه وجود دارد؛ اما خروج از بورس اصلا به صلاح صنعت و اقتصاد کشور نیست.» این خبر با واکنش فعالان بازار سرمایه نیز مواجه شده است. رسول علی‌محمدی، کارشناس بورس کالا به برخی رسانه‌ها گفته است: اگر معاملات فولاد از بورس کالا خارج شود، رانت بسیاری بین نورچشمی‌ها توزیع خواهد شد. علی‌محمدی اذعان کرده است: با خروج فولاد از بورس کالا، شفافیت نیز از فلزات اساسی خارج خواهد شد و بازار محصولات فولادی تحت سیطره افرادی قرار می‌گیرد که جز سوداگری کار دیگری بلد نیستند؛ نکته مهم این است که با این اتفاق دیگر هیچ‌کس نیز در مقابل این فساد پاسخ‌گو نخواهد بود.
رویکردهایی که باید اصلاح شوند
درباره زمزمه‌های مطرح‌شده مبنی بر خروج فولاد از بورس کالا، رضا شهرستانی ، عضو هیئت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد به اصفهان‌زیبا می‌گوید: عرضه کالا در بورس برای شفاف‌سازی و برقراری تعادل در عرضه و تقاضا و درنهایت کشف قیمت واقعی است. تا پیش از عرضه فولاد در بورس، قیمت‌گذاری فولاد به‌صورت دستوری و حواله‌ای انجام می‌شد، در این شرایط عده‌ای با حواله و مبالغ بالا فولاد را به فروش می‌رساندند و به همین دلیل عرضه فولاد در بورس در دستور کار قرار گرفت؛ اما اکنون متعجب شده‌ایم که صحبت‌هایی مبنی بر خروج فولاد از بورس را مطرح کرده‌اند. شهرستانی بیان می‌کند: خروج فولاد از بورس و برخی اقدامات همچون ابطال معاملات و تعیین کف و سقف قیمت‌ها باعث می‌شود تولیدکننده تمایلی به عرضه فولاد در بورس نداشته باشد. از سوی دیگر به دلیل اینکه اختلاف قیمت‌ها با کف بازار بالاست، تقاضا از عرضه پیشی گرفته و همه گلایه‌مند هستند. عضو هیئت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد بیان می‌کند: رئیس‌جمهور هم متوجه پیامدهای خروج فولاد از بورس هستند؛ این رویکرد باید اصلاح شود. از سوی دیگر دخالت وزارت صمت برای قیمت‌گذاری دستوری اقدامی اشتباه است. باید در بورس عرضه و تقاضا به تعادل برسند تا مشکلات حل‌وفصل شود. به دنبال انتشار اخباری مبنی بر خروج فولاد از بورس کالا، به‌تازگی برخی تولیدکنندگان فولاد با مسئولان دولتی جلساتی تشکیل داده و دراین‌باره رایزنی کرده‌اند. عضو هیئت‌مدیره انجمن فولاد درباره جزئیات جلسه تولیدکنندگان فولاد با محمد نهاوندیان، معاون اقتصادی رئیس‌جمهور که در نهاد ریاست جمهوری برگزارشده، به پایگاه خبری بازار سرمایه گفته است: در این جلسه مقرر شد عرضه فولاد در بورس کالا ادامه یابد و درعین‌حال، تغییری درخصوص ضرایب قیمت‌گذاری زنجیره فولاد صورت نگیرد.به گفته رضا شهرستانی، در این جلسه در خصوص مدیریت بازار فولاد و چگونگی عرضه در بورس مباحثی مطرح شد و دولتی‌ها حمایت خود را از ادامه عرضه فولاد در بورس کالا اعلام کردند.
