تبلیغات کاذب در خصوص عدم توهم‌زایی این ماده و همچنین کم‌خطربودنش باعث شده تا در سال‌های اخیر، گرایش به گل، افزایش یابد. مرتضی ناجی، درمانگر اعتیـــــاد، در گفت‌وگو با «اصفهان زیبا» از دلایل توهم‌زایی چند برابری این ماده در ایران نسبت به سایر کشورها می‌گوید.
چندی پیش، معاون دادستان تهران اعلام کرد توهم‌زایی ماده مخدر گل در ایران، 50 برابر اروپاست. دلیل خطرناک بودن این ماده در کشور نسبت به سایر کشورها چیست؟
مواد مخدر به‌صورت غیرقانونی تولید و عرضه می‌شوند؛ به همین دلیل نیز در آزمایشگاه‌ها یا لابراتوارها استاندارد بودن آنها آزمایش نمی‌شود. اگر بخواهیم توهم‌زایی 50برابری گل در ایران را بسنجیم، باید این ماده را به همراه سایر مشتقاتش به آزمایشگاه‌ها بدهیم تا مورد آزمایش قرار گیرند و میزان اثربخشی آنها مشخص شوند. به‌طور کلی،مواد مخدر «گل»، ماده‌ای است که از شاهدانه گرفته و در کشورهای دیگر به نام ماری‌جوانا عرضه می‌شود و (تی‌اچ‌سی) ماده مؤثر و عامل اصلی آثار سرخوشی‌آور آن است؛ زمانی که توسط قاچاقچیان تولید و عرضه می‌شود، دارای ناخالصی‌های زیادی است. سوداگرانی که دست به قاچاق این ماده می‌زنند و می‌خواهند به تجارت آن بپردازند، سعی می‌کنند افزودنی‌های این ماده را افزایش دهند تا سود بیشتری عایدشان شود. بنابراین اگر ماده‌ای خلوصش بیشتر باشد، به‌مراتب اثربخشی آن‌هم افزایش می‌یابد و بر سیستم اعصاب مرکزی تأثیر می‌گذارد. این ماده ازجمله موادی است که در دسته «کانابیس‌ها» قرار می‌گیرد و حشیش، بنگ، گرس، سیگاری نام‌های دیگر آن است. ماری‌جوانا در دست مواد توهم‌زا قرار می‌گیرد و فرد با مصرف آن، دچار احساسات غیرطبیعی می‌شود.
با‌وجوداین، چرا مصرف آن در سال‌های اخیر افزایش‌یافته است؟
سوداگران مواد مخدر سعی می‌کنند درخصوص مواد طوری تبلیغ کنند که به نفعشان تمام شود؛ به همین خاطر، سعی می‌کنند تولیدات خود را متناسب با هر قشر و طبقه اقتصادی توزیع کنند. توجه داشته باشید که برخی از افراد به دلیل ترس از اعتیاد و وابستگی به مواد سنتی مثل هروئین و تریاک کمتر به سمت‌وسوی آن، سوق می‌یابند. از همین رو، سوداگران دست به تولید مواد غیر سنتی، برای این دسته از افراد می‌زنند و با تبلیغاتی نظیر اینکه این مواد، اعتیادآور نیستند و خطری جدی هم مصرف‌کننده را تهدید نمی‌کند. این مواد ازآنجاکه توهم‌زا هستند، مثل مواد مخدر سنتی روی جسم تأثیر فوری ندارند و آثار خود را در درازمدت نشان می‌دهند. این مواد، بیشتر روح و روان فرد را نشانه می‌گیرند.
گل هم از همین قاعده پیروی می‌کند؟
بله، تأثیر اولیه این ماده مخدر بر مغز و روان است؛ البته در درازمدت، یعنی زمانی که سلول‌های مغزی دچار فساد می‌شوند، تبعات جسمی نیز خود را نشان می‌دهند. مصرف‌کنندگان گل در وهله اول به دنبال لذت زودگذر و آنی هستند که به‌واسطه توهم‌زابودن این ماده به آنها دست می‌دهد. آنها به دنبال تسکین‌یافتن جسمشان نیستند؛ برعکس مواد دیگری که ابتدا ازنظر جسمی و فیزیکی برای فرد خلسه ایجاد می‌کنند و به‌مرور تأثیرات روحی و روانی برای آن به دنبال دارند.
در حال حاضر بیشترین مصرف‌کنندگان در چه گروه سنی قرار دارند؟ آیا درست است که «گل» ماده مخدر محبوب بین دانش‌آموزان و دانشجویان است؟
بله، عمده‌ترین دلیل آن‌هم علت‌های فرهنگی و اجتماعی است؛ معمولا جوانان به دنبال تجربه‌های نو هستند و روحیه ماجراجویی و مدگرایی دارند. طبعا عرضه‌کنندگان مواد مخدر نیز به دنبال همین ویژگی هستند و مشتری‌های خود را از میان افرادی انتخاب می‌کنند که در طولانی‌مدت، بتوانند روی آنها حساب کنند؛ به همین خاطر، جامعه هدف آنها بیشتر جوانان و نوجوانان است که نسبت به مصرف مواد مخدر سنتی هم دیدگاه منفی دارند. پس مواد مخدر با مشتقات و اسامی جدید وارد بازار می‌کنند؛ همان‌طور که الان می‌بینیم، مواد مخدر از تکثر و تنوع زیادی برخوردارند؛ درحالی‌که تمامی این مواد بر مکانیسم‌های عصبی تأثیرِ سوء می‌گذارند و باعث تخریب آنها می‌شوند. بنابراین گل از باقی مواد مخدر متفاوت نیست و مشترکات زیادی با آنها دارد.
آیا آماری از مرگ‌ومیر ناشی از سوءمصرف ماده گل وجود دارد؟
بله، پزشکی قانونی و ستاد مبارزه با مواد مخدر از این آمار مطلع هستند ولی معمولا آن را منتشر نمی‌کنند. مرگ‌ومیر ناشی از گل، آخرین مرحله تأثیرگذاری آن است که میزانش اندک است. سوداگران مواد مخدر، به این موضوع توجه دارند، چون نمی‌خواهند به این آسانی‌ها مشتری‌هایشان را از دست بدهند. بنابراین مواد را طوری طراحی می‌کنند که میـــــزان مرگ‌ومیر ناشی از مصرف آن محسوس نباشد.
پس مصرف این ماده به همراه فاکتورهای دیگر منجر به مرگ مصرف‌کننده می‌شود، درست است؟
بله، همین‌طور است. برای مثال، یکی از این فاکتورها اوردوز، یعنی مصرف بیش‌ازاندازه است که ممکن است باعث ایست قلبی فرد شود. اما مصرف این مواد، مصرف‌کنندگان را دچار عوارض بدتری می‌کنند که سال‌های سال باید آن را تحمل کنند و این امر به جامعه و خانواده، آسیب می‌زند. بنابراین برای بررسی عوارض این ماده باید به افت عملکردهای ناشی از آن پرداخت.
این افت عملکرد و پیامدهایی که شما به آن اشاره می‌کنید از چه زمانی در فردی که ماده گل اعتیاد دارد، بروز می‌کند؟
این سؤال ظریفی است؛ به خاطر اینکه نمی‌توان گفت فرد صرفا با یک‌بار مصرف گل دچار تبعات شود؛ اتفاقا ممکن است فرد مبتلا بگوید پس از مصرف، عملکردم ارتقا پیدا کرده است. زمانی مصرف‌کننده معتاد نامیده می‌شود که فرد وابستگی مغزی و روانی به مصرف مواد پیدا کند و مصرف مواد در اولویت او قرار بگیرد و پس‌ازآن افت عملکرد کم‌کم پدیدار می‌شود.
آیا می‌توان گفت مدت‌زمان ابتلای مصرف‌کنندگان به اعتیاد در مصرف‌کنندگان گل نسبت به سایر معتادان چگونه است؟
بله، تأثیرگذاری مواد مخدر صنعتی روی مغز بسیار بیشتر از مواد سنتی است و از همین رو هم سرعت ابتلای آن نیز در مقایسه با سایر مواد بیشتر است.
قیمت این مواد چگونه است؟ آیا گرانی‌ها بر این ماده هم تأثیر داشته است؟
خیر، سوداگران مواد مخدر همیشه به دنبال مشتری هستند. به خاطر همین، به‌جای گران‌کردن آن، خلوص آن را کاهش یا افزایش می‌دهند.
