او گفت: «در روزهای آینده ایالات متحده طیف وسیعی از اقدامات مضاعف را برای تقویت اجرای تحریم‌های سازمان ملل و پاسخ‌گوکردن ناقضان (این تحریم‌ها) اعلام خواهد کرد. » این در حالی است که تروئیکای اروپایی طی بیانیه‌ای به ادعای بازگشت تحریم‌ها علیه ایران موضع نشان دادند و عنوان کردند که به قطعنامه 2231 پایبندند. طبق این بیانیه از سوی وزرای خارجه سه کشور اروپایی عضو برجام، آمریکا به دنبال خروج از برجام در ۸ مه سال ۲۰۱۸ دیگر مشارکت‌کننده در آن نیست. در نتیجه، اعلامیه ادعایی تحت پاراگراف ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت (۲۰۱۵) که آمریکا آن را برای اعضای شورای امنیت فرستاده، فاقد اثر قانونی است و در پی آن، هر تصمیم و اقدامی که بر مبنای این روند یا پیامدهای احتمالی آن اتخاذ شود هم اثر قانونی ندارد.
از طرفی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد در نامه‌ای به دبیرکل و رئیس شورای امنیت این سازمان تأکید کرد که ادعای آمریکا برای بازگردانده‌شدن تحریم‌های لغوشده قطعنامه ۲۲۳۱، فاقد اثر حقوقی، باطل و بی‌اثر است.
مجید تخت‌روانچی شامگاه شنبه در این نامه یادآور شد: «در واکنش به اقدام آمریکا، نه تنها هیچ یک از اعضای شورای امنیت، صلاحیت آن کشور برای فعال کردن روند بازگشت تحریم‌های گذشته را نپذیرفتند، بلکه از طریق نامه‌های انفرادی یا مشترک به رئیس شورای امنیت، ۱۳ عضو این نهاد، اعتبار حقوقی و مقبولیت نامه آمریکا را قاطعانه رد کردند.»
اقدامات آمریکایی‌ها یک هیاهو برای هیچ است
این شرایط در حالی رخ داد که چند ساعت پیش از اعلام این ادعا از سوی پمپئو، وزیر امور خارجه کشورمان نیز طی یک گفت و گوی ویژه خبری گفت: «اسنپ بکی در قطعنامه ۲۲۳۱ وجود ندارد. پمپئو می‌گوید یک سازوکار ساده است و آن را نخوانده است و الان منتظر است فیلم برجام بیاید.» محمد جواد ظریف درباره تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران گفت: «آنچه که واضح است تمامی اعضای شورای امنیت به استثنای آمریکا و یک کشور دیگر رسما اعلام کردند اقدام آمریکا را به رسمیت نمی‌شناسند. این موضوع دوحالت دارد؛ هنگامی کشورها با آمریکا مخالف هستند، زمانی هم است که اعتقاد دارند آمریکا جایگاهی ندارد و ما در حال حاضر حالت دوم را دارا هستیم.» آنچه که سخن‌گوی وزارت امور خارجه کشورمان نیز بر آن تأکید داشت و گفت: «اقدامات آمریکایی‌ها یک هیاهو برای هیچ است.» سعید خطیب‌زاده روز گذشته در نشست مطبوعاتی خود و در مورد اظهارات پمپئو و ادعای آمریکا مبنی بر بازگشت تحریم‌های پیشین شورای امنیت علیه ایران با بیان اینکه آمریکایی‌ها با اقدامات خود ناامنی، جنگ، خشونت در عرصه جهانی به وجود آورده‌اند، افزود: «ما در حال حاضر شاهد میراث شوم سال‌ها حضور آمریکا در مناطق مختلف دنیا به ویژه غرب آسیا هستیم.» او با اشاره به مخالفت جهانی با این اقدام آمریکا گفت: «اقدام آمریکا یک نوع گردن‌کشی و قلدری است و آن‌ها یک اقدام جدیدی را به لیست قلدری‌های خود اضافه کردند. من فکر می‌کنم که آمریکایی‌ها در حال گذراندن تلخ‌ترین روزها و ساعت‌های تاریخ خود هستند. انتخاب آمریکا این بوده که در طرف اشتباه تاریخ بایستد. پیام تهران به واشنگتن روشن است، به جامعه جهانی برگرد، به تعهدات خود عمل کن و دست از یاغی‌گری بردار، در آن صورت جامعه جهانی تو را خواهد پذیرفت.» خطیب‌زاده با بیان اینکه امیدوارم آمریکا پیام دنیا را گرفته باشد تصریح کرد: «فضای دنیا در حال تغییر است و به دلیل سیاست‌های کوته‌بینانه ترامپ و شرکای آن، اولین قربانی تغییر در نظام بین‌الملل آمریکا است.»
آمریکا تنها نگران لغو محدودیت‌های تسلیحاتی ایران است
حال کمتر از دو ماه دیگر و در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در 3 نوامبر دونالد ترامپ باردیگر با شکستی در خصوص فعال‌شدن مکانیسم ماشه مواجه شد. شرایطی که مشخص نیست چرا مایک پمپئو بدون صدور قطعنامه و تأیید شورای امنیت سازمان ملل از آن سخن گفته و باعث افت دوباره جایگاه آمریکا از منظر جامعه جهانی و تأثیر حتمی آن بر پیروزی ترامپ در انتخابات نوامبر شده است؟ سوالی که امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل آمریکا در گفت‌وگو با «اصفهان زیبا» به آن پاسخ می‌دهد. به گفته ابوالفتح، هدف اصلی دونالد ترامپ از راه‌انداختن این بازی، تمدید محدودیت‌های تسلیحاتی ایران در ذیل بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران است. او می‌گوید: «تحریم‌هایی که هم اکنون آمریکا بر اساس مصوبات کنگره بر ایران اعمال کرده، تحریم‌هایی یک‌جانبه و ثانویه است که از نظر شدت، گستردگی، تأثیرگذاری و فراوانی به مراتب بیشتر از تحریم‌های سازمان ملل به حساب می‌آید. در واقع، تنها مسئله‌ای که برای آمریکا در راه‌انداختن این مناقشه مورد توجه است، نگرانی درخصوص لغو محدودیت‌های تسلیحاتی ایران در 17 اکتبر (25 مهر) است. زمانی که پیش‌نویس قطعنامه آمریکا به شورای امنیت در این زمینه به سرانجام نرسید و با مخالفت این شورا مواجه شد، فاز دوم اقدامات ایالات متحده در بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل آن هم با ادعای توسل به قطعنامه 2231 آغاز شد که این بار نیز هم مورد پذیرش جامعه جهانی قرار نگرفت. در حال حاضر آمریکا در آخرین اقدام خود یک‌تنه چنین ادعایی را در بازگشت تحریم‌ها علیه ایران مطرح کرده است.»
مراودات اروپا با ایران تغییری نخواهد کرد
این کارشناس مسائل آمریکا با اشاره به تهدید کشورهای ناقض تحریم‌ها علیه ایران از سوی آمریکا ادامه می‌دهد: «کشورهایی که هم اکنون از سوی آمریکا تهدید به تحریم شده‌اند بدون قطعنامه سازمان ملل و تا به امروز نیز از آمریکا تبعیت کرده‌اند و تحریم‌های ثانویه آمریکا علیه ایران را پذیرفته‌اند. زمانی که آمریکا از برجام خارج شد، اعلام کرد کشورهای اروپایی شش‌ماه برای عدم همکاری با ایران فرصت دارند و همگی طبق دستور ایالات‌متحده عمل کردند و تمامی سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی و خرید نفت از ایران را به صفر رساندند. در حال حاضر نیز اروپا هیچگونه مراوده اقتصادی قابل توجهی با ایران ندارد که با این تهدید جدید آمریکا بخواهند آن را متوقف کنند. بنابراین در حوزه اقتصادی و روابط ایران و اروپا با این ادعای جدید آمریکا تغییر خاصی رخ نخواهد داد.» او همچنین در خصوص خرید و فروش تسلیحات نظامی کشورهای دیگر با ایران و پس از لغو تحریم‌ها در اکتبر می‌گوید: «کشورهای اروپایی تا سال 2023 و حتی پس از لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران نمی‌توانند با کشور ما تجارت تسلیحاتی داشته باشند. روسیه و چین نیز بارها اعلام کرده‌اند از این خواسته آمریکا در منع خرید و فروش تسلیحات نظامی با ایران تبعیت نخواهند کرد چراکه این اقدام آمریکا را غیر قانونی می‌دانند و خود را محدود به خواست آمریکا نکرده و نخواهند کرد.»
ابوالفتح همچنین قراردادن شرکت‌های روسی و چینی در لیست تحریم‌ها را از جمله عکس العمل های آمریکا در عدم تبعیت این کشورها از اجرای تحریم‌ها علیه ایران می‌داند و خاطر نشان می‌کند: «آ مریکا همان کاری را که تا به امروز انجام داده است، ادامه می‌دهد. البته برخی گمانه‌زنی‌ها وجود دارد که ممکن است به سمت اقدامات تحریک‌آمیز دیگری در خصوص توقیف کشتی‌ها حرکت کند که قطعا با واکنش از سوی ایران مواجه خواهد شد. اما در خصوص تحریم‌های تنبیهی آمریکا همان کاری را که پیش از این انجام داده است از این به بعد نیز انجام می‌دهد. به عقیده بنده تغییر آنچنانی در شرایط کنونی ایجاد نخواهد آمد.» ابوالفتح در پاسخ به این سؤال که آیا واکنش ایران در مقابله با این تحریکات و ادعای آمریکا، به خروج از برجام منجر خواهد شد یا خیر، می‌گوید: «از نظر نه فقط ایران بلکه از نظر جامعه جهانی، سازمان ملل، کشورهای عضو برجام و اتحادیه اروپا هیچ اتفاقی رخ نداده و چون اتفاقی رخ نداده است. پس دلیلی ندارد که ایران از برجام خارج شود. زمانی که هنوز کمیته تحریم‌ها علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل تشکیل نشده است و تحریمی وجود ندارد و کشورها خودشان را ملزم به خواست آمریکا نمی‌کنند به چه دلیل ایران واکنشی از خود نشان دهد؟! اقدام ایران باید در مقابل عمل مؤثر آمریکا باشد. تا به امروز آمریکا ایران را تحت فشار تحریم قرار داده است، از این به بعد نیز این کار را ادامه خواهد داد. بنابراین به نظر نمی‌رسد که ایران قصدی برای خروج از برجام یا اقداماتی از این دست داشته باشد. اما اگر اقدامات آمریکا باعث شود که آژانس رویکرد خود را نسبت به ایران تغییر دهد احتمالا ایران نیز در برابر این رویکرد تغییر رفتار نشان خواهد داد.» با همه این پیش‌بینی‌ها و اظهارنظرها باید دید سرانجام تحریم‌های علیه ایران از سوی سازمان ملل و آمریکا چه خواهد شد.
