افتتاحیه جشنواره لاسپالماس که در جزایر قناری اسپانیا در حال برگزاری است با نمایش چهار فیلم «چهارشنبهسوری»، «درباره الی»، «جدایی نادر از سیمین» و «فروشنده»، کار خود را آغاز کرد و تماشاگران داخل سالن و کاربران فضای مجازی میتوانستند سؤالات خود از فرهادی بپرسند. دو فیلم «جاده» فدریکو فلینی و «اومبرتو دی» ویتوریو دسیکا نیز به انتخاب فرهادی در این دوره از جشنواره نمایش داده خواهند شد.
در حاشیه این جشنواره، «اصغر فرهادی» حرفهای مهمی را بر زبان آورد. او گفت: «ما در جهان با دو نوع فیلمساز مواجه هستیم: یک دسته، کسانی هستند که از روی منطق و دلیل فیلم میسازند و دستهای دیگر، بر اساس قلب و ناخودآگاه خود. من متعلق به دسته دوم هستم که بر اساس قلبم فیلم میسازم و بنابراین نمیتوانم همه چیز را کنترل کنم.»
وی همچنین خاستگاه اصلی خود را تئاتر عنوان کرد و دراینباره گفت: «تئاتر تأثیر زیادی بر جایگاه و کسی که هستم، داشته و فرم و نگاه من در تئاتر شکل گرفته است. تئاتر را بیشتر دوست دارم. رابطه تئاتر با مردم، آزادانهتر و دموکراتیکتر است. در سینما، مخاطب آن چیزی را میبیند که کارگردان میخواهد اما در تئاتر، یک اثر را میتوان با چشمهای گوناکون دید چرا که هر یک از تماشاچیان میتوانند توجه خود را به یکی از جزئیات جلب کنند. با ایبسن یاد گرفتم که میتوان از زوایای گوناگون به یک اثر نگاه کرد.»
فرهادی در طول بیش از یکدهه اخیر، همواره برای سینمای ایران افتخارات بزرگی کسب کرده است. کارگردانی که حالا، تقریباً کلکسیونی از تمام جوایز سینمایی جهان را در کارنامه دارد و از این حیث، در میان کارگرانان قرن بیستویکم، رکورددار است. مهمترین این جوایز البته دو جایزه اسکاری است که وی برای «جدایی نادر از سیمین» و «فروشنده» به دست آورد تا سینمای ایران را در فهرست دریافتکنندگان این جایزه قرار دهد.
پس از این حجم موفقیتهای بینالمللی توسط فرهادی بود که نگاه سینمادوستان و منتقدان جهانی به سینمای کشورمان بیشتر جلب شد. تعداد بیشتری از آثار ایرانی در فستیوالهای بینالمللی پذیرفته شدند و میزان مخاطبان خارجی آثار ایرانی در پلتفرمهای جهانی و بازارهای بینالمللی فیلم جشنوارههای مختلف، در عرض یکدهه، چندبرابر شد. این رشد و اعتلای سینمای ایران، مستقیماً به «اصغر فرهادی» و سبک نوین فیلمسازی و نگاه جامع او بازمیگردد.
او با آثارش، نهتنها پرچم سینمای ایران را در مجامع بینالمللی بالا کشید و توجه جامعه جهانی را به تولیدات ایرانی جلب کرد بلکه بهشکلی ناخواسته، روی چند نسل فیلمساز نیز تأثیر گذاشت. سینمای ایران از اواخر دهه 80 تا نیمههای دهه 90، در سیطره کامل نگاه فرهادی بود و بسیاری از ملودرامسازان ما متهم بودند که از روی نگاه فرهادی کپی کردهاند. این دوره گذار اگرچه با برخی آسیبهای ماهوی همراه بود اما سبب شد تا فیلمسازان عمدتاً جوان این دوره، به خودآگاهی در زمینه توجه به جزئیات و تعلیقآفرینیهای نوین دست یافته و در بحث ساختار نیز قدمهای بلندی را در دکوپاژ و میزانسن بردارند. این رشد نرمافزاری چند نسل از کارگردانان ملودرام، بیشک مرهون هوای تازهای است که فرهادی به سینمای ایران و آدمهای آن بخشید و سبب شد تا سینمای ایران خود را با نظم نوین سینمایی جهان وفق دهد. به همین دلیل، نقش فرهادی در پیوستن ایران به سندیکای نوین سینمای هزاره و یکم غیرقابل انکار است؛ جایی که مخاطبان واپسزده از سینمای کلاسیک، به دنبال مفاهیم روز و تعابیر جدید در فرم و روایت بودند و فرهادی توانست ضمن پاسخگویی به این نیاز روز مخاطبان، چند نسل از فیلمسازان وطنی را هم با نگاه خود همراه کرده و مسیر تازهای را پیش پای آنها قرار دهد.
شاید جالب باشد بدانید فرهادی بعد از صدها جوایز بینالمللی با فرهادی پیش از این دوره، هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند. هنوز هم شیفته آن است که یک کمدی بسازد تا مردم بخندند. سینماگران ما، منش خاکی او را میستایند. همچنان کلاسهای کارگردانی و فیلمنامهنویسیاش را برگزار و از هر فرصتی برای انتقال تجربه در فستیوالهای جهانی استقبال میکند. مجموع این خصیصهها سبب شده تا فرهادی به یک چهره ممتاز و ماندگار در سینمای ایران تبدیل شود علیالخصوص اینکه آثار وی در تمام این سالها حول محور «اخلاق» بوده و به همین جهت، تلاش دارد تا وجههای اخلاقی و کاریزماتیک از خود در تمام دوران کاریاش بر جای بگذارد. اتفاقی که نقیضهاش را در بسیاری از کارگردانهای سطح اول جهان سراغ داریم؛ آنانی که با چند افتخار، جامه دریدند و بیاخلاقیهایی از خود به یادگار گذاشتند که سایه بر محبوبیت و افتخارات بینالمللیشان گذاشت.
اما فرهادی هیچگاه مرعوب این سطح جوایز و محبوبیتها نشد. هنوز هم خبر تولید پروژهای از او در هر مرحلهای که باشد، به تیتر نخست رسانههای سینمایی جهان تبدیل میشود. در بسیاری از نظرسنجیها، او در زمره 100 کارگردان بزرگ جهان قرار داشته و آثارش در سایتهای معتبر ارزشگذاری، امتیازهای بالایی را به خود اختصاص دادهاند. جالبتر آنکه طبق گزارشی که چند وقت پیش منتشر شد، هنوز هم بسیاری از سینمادوستان جهانی، به مرور آثار قبلی این کارگردان پرداخته و در این راه، با سینمای ایران آشنا شده و به تماشای دیگر محصولات ایرانی نیز میپردازند.
و این افتخارات، گوشهای از تلاشهایی است که «اصغر فرهادی» برای سینمای ایران رقم زد. در تاریخ سینمای ما، هیچ کارگردانی تا این اندازه بهتنهایی نتوانسته بود ضمن افتخارآفرینی برای خود، خدمات بیبدیلی را برای سینما و سینماگران ایرانی به ارمغان بیاورد.