استدلال عده دیگری از کارشناسان نیز این است که شرایط کرونا و پرداخت تسهیلات از سوی بانکها منجر شده تا با کمبود منابع مواجه شوند و در این شرایط نرخ سود سپردههایشان را بالابردهاند. به اعتقاد این دسته از کارشناسان، افزایش نرخ سود اثر مستقیمی روی تورم ندارد؛ بلکه بیشتر تأثیرهای روانی دارد.
جذب مشتری از سوی بانکها در شرایط تورمی
نرخ سود بانکی در سالهای گذشته چندینوچند بار تغییر کرده است. شهریور ماه 1396 بود که با به اوج رسیدن سرپیچی بانکها از سقف تعیینشده بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار دولت تصمیم به ساماندهی نرخهای بهره در نظام بانکی گرفتند و بانکها را ملزم به پرداخت سودهای یکسان کردند؛ اما پایبندی بانکها به این مصوبه مدت زیادی طول نکشید و باز هم شاهد برخورد سلیقهای بانکها در پرداخت سود به سپردههای بانکی بودیم. تعیین نرخ سود به صورت دستوری هیچ گاه راهگشا نبوده است. به همین دلیل یکی از راهکارهای پیشنهادی اقتصاددانان این است که باید بتوان با روشهای درست اقتصادی نرخ سود و نرخ تورم را مدیریت کرد. درواقع درصورتیکه بتوان سه ناترازی نظام بانکی، بودجهای و تجاری خود را را اصلاح کنیم، آن زمان میتوان تورم را مهار کرد.
یک کارشناس اقتصادی به اصفهانزیبا میگوید: نرخ سود بانکی با تورم رابطه مستقیمی دارد؛ زمانی که تورم افزایش پیدا میکند، مردم باید ترغیب شوند که پول خود را در بانک سرمایهگذاری کنند؛ بنابراین بانکها نرخ سود خود را افزایش میدهند تا مردم ترغیب شوند و نقدینگی خود را در سایر بازارها سرمایهگذاری نکنند.محمدرضا شهنامپور بیان میکند: بانکها با یکدیگر رقابت میکنند تا بتوانند به بقای خود ادامه دهند. زمانی که سرمایهگذاری در سایر بازارها سود بیشتری برای مردم داشته باشد، دیگر تمایلی ندارند در بانک سرمایهگذاری کنند؛ به همین دلیل بانکها نیز نرخ سود خود را افزایش میدهند تا سرمایهگذاری در بانک برای مردم جذابیت داشته باشد.
راهکاربانکها برای جبران کمبود منابع
درمقابل اما برخی کارشناسان معتقدند افزایش نرخ سود تأثیر مستقیمی روی تورم ندارد. در این باره یک کارشناس بانکی به اصفهان زیبا میگوید: تعدادی از بانکها به خاطر کمبود منابع و وجود بیماری کرونا تسهیلاتی که پرداخت کردند، مشمول تمدید شده است. بانک مرکزی اعلام کرده که به مشاغل آسیبدیده تسهیلات پرداخت شود و چکهای برگشتی فعالان اقتصادی نادیده گرفته شود. علیاصغر پورمتین تصریح میکند: بانکها از محل منابع کوتاهمدت به این افراد تسهیلات اعطا کردهاند و الان برای اینکه درخواستهای مشتریان جدید را اجابت کنند، مجبور به جذب سپرده با نرخ سود 18درصد شدهاند؛ چون افراد با نرخ 15درصد سپردهگذاری نمیکنند و برایشان سپردهگذاری در بانک با این نرخ سود جذابیت ندارد و از طرفی هم بانکها برای اینکه نرخ جریمه 34درصدی بانک مرکزی را پرداخت نکنند، اقدام به افزایش نرخ سود سپردهگذاری میکنند.پورمتین عنوان میکند: زمانی که بانکها کمبود منابع دارند از سه راهکار میتوانند استفاده کنند: نخست اینکه، از شبکه بانکی با نرخ 20درصد قرض بگیرند؛ راهکار دوم این است که از بانک مرکزی با نرخ 34درصد قرض بگیرند و راهکار سوم هم این است که در کوتاهمدت مبالغی را با نرخ 18درصد دریافت کنند که بانکها راهکار سوم را انتخاب کردهاند و البته بانک مرکزی نیز درجریان است.این کارشناس بانکی میگوید: بانکها نرخ سپرده بانک مرکزی را میشکنند؛ چون هیچ فردی حاضر نیست با نرخ 15درصد سپرده گذاری کند و مطلع است اگر اقدام به سرمایهگذاری در سایر بازارها کند، سودی که دریافت میکند بیشتر است.او اذعان میکند: رابطه مستقیمی بین نرخ سود بانکی و تورم وجود ندارد؛ تسهیلاتی که فعالان اقتصادی از بانکها دریافت میکنند 20درصد منابع شبکه بانکی است. اگر نرخ سود سپرده افزایش پیدا کند، تأثیر مستقیمی روی تورم ندارد؛ بلکه این اثرات ممکن است روانی باشد؛ به عنوان مثال، اگر بانک تسهیلات با نرخ 40درصد به ایرانخودرو اعطا کند، روی قیمتها اثر نمیگذارد.پورمتین میگوید: اثرات روانی افزایش نرخ سود سپرده روی تورم بیشتر است. دولت زمانی که نتواند نفت بفروشد و منابع ارزی را تأمین کند، اقدام به استقراض از بانک مرکزی میکند و این منجر به افزایش تورم خواهد شد.