آن‌طور که در آمار آمده، روزانه حدود 400تریلی سنگ از محدوده کرکس کوه برداشت و از منطقه خارج می‌شود. برداشتی که ثروت آن به جیب معدن‌داران می‌رود؛ اما برای سکنه بومی دستاوردی جز یک کوه زخمی، تهدید منابع طبیعی، تردد غیر بومی‌ها و صدای آزاردهنده ماشین‌آلات سنگین نداشته است. چشم‌انداز این میزان برداشت، نابودی کرکس کوه در 10 سال آینده است و حالا دوستداران محیط‌زیست خواستار نگاهی جدی به این مسئله هستند.
کرکس کوه منبع غنی آب شیرین
کوه کرکس یکی از ظرفیت‌های طبیعی ملی است که در غرب شهرستان نطنز قرار گرفته و از نظر پوشش گسترده گیاهی، برخورداری از منابع آب قابل‌توجه و حیات وحش غنی، منطقه‌ای ارزشمند است که همسایگی آن با معادن سنگ حالا دردسرساز شده است. دردسری که گریبان کمجان، اوره، طرق‌رود و… را گرفته است. به گفته رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان نطنز، ۳۹ معدن سنگ در این شهرستان فعالیت می‌کنند. از این تعداد ۱۶ معدن سنگ در منطقه اوره، ۱۹ معدن در طرق‌رود و ۴ معدن در کمجان هستند که بخش زیادی از آن‌ها در منطقه حفاظت‌شده کرکس واقع شده است. اکبر عسکریان‌زاده اعلام کرده است که هیچ‌کدام از معادنی که در منطقه کرکس واقع شده‌اند، مجوز زیست محیطی ندارند و این دلیل نقص در قوانین زیست‌محیطی است. این در حالی است که به‌تازگی محمد درویش، فعال محیط‌زیست و رئیس پیشین دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط‌زیست، در این خصوص ابراز نگرانی کرده و با اعلام اینکه کرکس کوه سالانه دست‌کم دو برابر حوضه آبخیز زاینده‌رود، آب شیرین تولید می‌کند این بهره‌برداری بی‌رویه را اسباب نابودی این ظرفیت طبیعی می‌داند و معتقد است فعالیت مافیای کوه‌خوار به بهانه معدن‌کاوی، به‌هیچ‌وجه به نفع تاب‌آوری سرزمین نیست.
پیشنهادهای وسوسه‌انگیز
قاسمی، از کـنشـگــران زیســت‌محیطی منطقه، در گفت‌وگو با خبرنگار اصفهان‌زیبا آسیب‌های روانی ناشی از برداشت‌های بی‌رویه را هم به این موارد اضافه می‌کند و می‌گوید: معدن‌دارها زمین‌های زراعی رها شده را با قیمت‌های بالا از روستائیان می‌خرند و با سوءاستفاده از این فرصت حضور خود را در منطقه تحمیل می‌کنند. او ادامه می‌دهد: تنها آسیب دراین‌باره برداشت بی‌رویه و خطرات زیست‌محیطی نیست، بلکه حضور این افراد و فعالیت آن‌ها با ماشین‌آلات سنگین و آلودگی صوتی، آرامش اهالی مناطق را سلب کرده است.
برداشت از معادن تا چند برابر حد مجاز
عبدالعظیم شکاری، فعال محیط‌زیست و مدیر انجمن حافظان آخشیجان، با اشاره به مشکلات غیرقابل‌انکاری که در زمینه منطقه کرکس کوه وجود دارد، به خبرنگار اصفهان‌زیبا می‌گوید: در زمینه این مشکلات، پیگیری‌های متعددی انجام داده‌ایم؛ ولی اصل ماجرا این است که امروز نزدیک به 800-700 متر مجوز معدن صادر شده اما هم‌اکنون نزدیک هشت هزارمتر برداشت صورت می‌گیرد که نشان‌دهنده این است که چند برابر حد مجاز بهره‌برداری سنگ در معادن نطنز در حال اتفاق است.او ادامه می‌دهد: به نظر می‌رسد در زمینه گسترش و تمدید این مجوزها هم هماهنگی میان اداره کل صمت و محیط‌زیست اتفاق نیفتاده و بسیاری از آن‌ها به نوعی سر از خود صادر شده‌اند.
لزوم اجرای رأی شورای عالی معادن
این مدرس محیط‌زیست با اشاره به لزوم اجرای قوانین در این رابطه می‌گوید: ابتدا لازم است رأی شورای عالی معادن در سال‌های 1374 و 1397 در خصوص بهره‌برداری از این معادن بدون چون و چرا اجرا شود و در وهله دوم با توجه به اینکه این منطقه از ظرفیت‌های زیست‌محیطی و مناطق حفاظت‌شده محسوب می‌شود، نباید تحت هیچ شرایطی مجوز جدید اکتشاف و برداشت صادر شود.شکاری همچنین به لزوم ارزیابی دقیق میزان تناژ استخراجی در سال اشاره کرده و می‌افزاید: با کسب اطلاع از این آمار می‌توان از برداشت بیش از مقدار مجوز جلوگیری کرد و با اجرای دقیق قانون مانع از توسعه این تخریب‌ها شد.به گفته این فعال محیط‌زیست، تعدادی از معادن خارج از پروانه ثبت شده‌اند، یا بدون مجوز اقدام به برداشت اضافی می‌کنند و یا زمین‌های فراتر از محدوده معادن را تصرف کرده‌اند که در این خصوص نیز لازم است دادستان محترم وارد صحنه شود و در اولین فرصت با متخلفان به طور قانونی برخورد کند.
خسارت‌ها ارزیابی شوند
شکاری همچنین به ضرورت ارزیابی خسارت ناشی از برداشت بی‌رویه در معادن به قنات‌ها، منابع آب شرب و کشاورزی در تعدادی از روستاهای نطنز اشاره کرده و می‌گوید: لازم است این مسئله به صورت علمی بررسی شود. او اضافه می‌کند: نماینده‌های حقوقی سازمان‌های مردم‌نهاد و همچنین نمایندگان دستگاه قضایی باید این اطلاعات را به طور دقیق احصا کرده تا به طور قانونی این خسارت‌های زیست‌محیطی از بهره‌برداران دریافت شود.
شکاری با اشاره به لزوم حفظ ظاهر در مناطقی که بهره‌برداری اتفاق می‌افتد، تأکید می‌کند: رهاسازی سنگ‌ها و نخاله‌های مربوط به معادن، وضعیت نابسامانی را در معادن نطنز ایجاد کرده که لازم است با دخالت قانون ،معدن‌داران به سرعت نسبت به جمع‌آوری این نخاله‌ها اقدام کنند و همچنین درخواست افراد محلی درباره تعطیلی معادنی که در همسایگی چشمه‌های آب شرب قرار دارد، بررسی شود.
مدیر انجمن حافظان آخشیجان، با اشاره به لزوم مشخص‌بودن ساعت بارگیری و ممانعت از این کار در دیگر ساعت‌های شبانه‌روز، اضافه می‌کند: وقتی تریلی‌هایی حامل ده‌ها تن بار وارد حوزه شهری و روستایی می‌شوند، خسارت‌های سنگینی به زیرساخت‌های جاده‌های روستایی و داخل شهری منطقه وارد می‌شود و این ضرورت مدیریت این ترددها را چند برابر می‌کند.
موافق تعطیلی معادن نیستیم
او نظارت دقیق و مستمر را از جمله لازمه‌های فعالیت این معادن دانسته و بیان می‌کند: ما موافق تعطیلی صد درصد این معادن نیستیم؛ اما برداشت‌ها باید دقیقا مطابق با مجوزها و ظرفیت منطقه صورت بگیرد، نه بیشتر!
شکاری با اشاره به اینکه فعالیت معادن قانونی که موارد زیست‌محیطی را هم رعایت می‌کنند، مورد حمایت ماست، می‌افزاید: معادنی که به زیرساخت‌های طبیعی، چـشـمــه‌هــــا و کــوه‌هـــا آسیب می‌رسانند باید تعطیل شوند تا بتوانیم از تحمیل این سطح از فشار به اکوسیستم منطقه جلوگیری کنیم. اسناد و مدارک بسیاری به دست روزنامه اصفهان‌زیبا رسیده است که نشان می‌دهد مردم بومی منطقه از بابت شرایط ایجادشده به واسطه فعالیت وسیع معادن ناراضی‌اند و حتی کارزارهای گسترده‌ای برای اعلام این نارضایتی تشکیل شده است. اگرچه خبری از صدور مجوز محیط‌زیست برای بخش زیادی از این معادن نبوده و نیست؛ اما وزارت صمت در پاسخ به اعتراض‌ها مدعی شده بهره‌برداری از این معادن در چهارچوب قوانین صورت می‌گیرد. ادعایی که با گفته فعالان محیط‌زیست منطقه، مشاهده‌های میدانی و اظهارات افراد بومی در تناقض است. آنچه واضح است کوه کرکس و دیگر بخش‌های اکوسیستم ارزشمند این منطقه، هم‌اکنون در برابر قدرت بهره‌برداران معادن بی‌دفاع است و اگر همین مسیر با سرعت فعلی طی شود، نمی‌توان چشم‌انداز روشنی برای این سرزمین تصور کرد.
