راهبرد توسعه ستون فقرات شهر

اهمیت این مدل توسعه شهری در آن است که با اتخاذ راهبردهای مؤثر، رشد شهر را با هدف‌های مشخص، راهبری می‌کند. حس مشارکت شهروندان با تراکم سکونت پیرامون هر ایستگاه و ارتباط محوطه‌ها با پیاده‌راه‌ها و پیوند انواع فعالیت‌های متنوع از جمله کار، خرید و گذران اوقات فراغت و در نهایت ارتباط آن‌ها با ایستگاه مترو و اتوبوس، برانگیخته می‌شود. این مدل سامان‌دهی فضا در پیوند با حرکت پیاده باعث افزایش ملاقات مردم، آشنایی و تعامل اجتماعی و انگیزه مشارکت در شهروندان می‌شود.
کاهش زمان و هزینه سفر و زیرساخت‌ها، تراکم فعالیت‌ها پیرامون ایستگاه‌ها در فاصله مناسب با حداکثر ۱۰ دقیقه پیاده‌روی و ایجاد خطوط سریع حمل‌ونقلی در روی زمین یا زیر آن بدون توقف در راه‌بندان‌ها باعث کاهش زمان سفر شده و از سوی دیگر با تجمیع محل سکونت، کار و ایجاد تنوع فعالیت‌ها، نیاز به سفرهای شهری کمتر می‌شود. به‌این‌ترتیب با افزایش حمایت مردم از حمل‌ونقل عمومی و پایین‌بودن هزینه‌های زیرساخت حمل‌ونقلی نسبت به توسعه راه‌های ماشین‌رو، هزینه سفر در سبد خانوار کاهش می‌یابد. در نتیجه با توجه به افزایش تراکم سکونت، کار و فعالیت و کاهش هزینه‌های زیرساخت در شبکه‌های ارتباطی، افزایش بهره‌وری اجتماعی فراهم می‌شود. با غلبه حمل‌ونقل عمومی، انتخاب انواع وسیله سفر از قدم‌زدن و پیمودن راه با استفاده از دوچرخه، موتورسیکلت و اتومبیل و همچنین امکان تبادل سفر با پیش‌بینی پارکینگ دوچرخه، موتورسیکلت و اتومبیل در محدوده ایستگاه با فاصله مناسب از آن و مدت ۱۰ دقیقه پیاده‌روی میسر می‌شود. به‌این‌ترتیب مردم برای پیمودن فاصله محل سکونت تا ایستگاه سفر درون‌شهری، وسیله سفر در اختیار دارند و در خصوص انتظارات و ترجیح‌هایی که برای زندگی یا صرف زمان خود قائل هستند، وسیله سفر مناسب را انتخاب می‌کنند. با افزایش وسایل حمل‌ونقل همگانی به‌ویژه در شعاع مناسب از ایستگاه‌های حمل‌ونقل، از تردد اتومبیل سواری و دیگر وسایل موتوری در سطح شهر جلوگیری
می‌شود.
شهرها بر پایه حمل‌ونقل عمومی و متأثر از آن تغییر شکل می‌دهند که در صورت هدایت هوشمندانه بر پایه توسعه پایدار به شکلی مناسب در پیوند و ارتباط با ایستگاه‌های خطوط مترو، تراموا و اتوبوس تندرو تجدید ساختار می‌کنند. به‌این‌ترتیب با ظهور محورهای حمل‌ونقل اقتصادی جدید در روی زمین یا زیرزمین، کانون‌های متراکمی از تنوع فعالیت‌ها و ساکنان پیرامون هر ایستگاه شکل گرفته و بین کار، سکونت و گذران اوقات فراغت و مراکز و مکان‌های مهم و پرجاذبه در شهر به سادگی ارتباط برقرار می‌شود. با داشتن راهبرد توسعه پیرامون هر ایستگاه، دستاوردهای اقتصادی، اجتماعی و محیطی قابل‌دسترسی است. ترجیح انتخاب وسیله سفر و افزایش سفرها با وسایل حمل‌ونقل عمومی و تأثیر دسترسی به همه نقاط شهر، کاهش وابستگی به اتومبیل و آلودگی‌های ناشی از آن، استفاده از قابلیت‌های خدمات حمل‌ونقل برای شکل‌گیری متراکم شهر، از جمله این دستاوردها محسوب می‌شود.
برقراری ارتباط بهتر بین محل کار و سکونت و دمیدن روح به نواحی قدیمی و فرسوده با ایجاد محورهای اقتصادی، ایجاد بازارهای متنوع در عرضه محصولات، ایجاد فرصت تازه برای سکونت و پایداری سکونت محلی و فراهم‌ساختن امکان آشنایی میان همسایگان با رفت‌وآمد پیاده در زمان‌های مختلف، از جمله مزایا و دستاوردهای اجتماعی و اقتصادی داشتن راهبرد برای توسعه مسیرهای حمل‌ونقل عمومی است. درواقع برنامه‌ریزی حمل‌ونقل با کاربری زمین، مکمل برنامه‌ریزی راهبردی شهر است.
برنامه‌ریزی و توسعه شهری بر مبنای حمل‌ونقل عمومی یکی از راهکارهای مؤثر برای پیوند بافت‌های شهری و هدایت آن‌ها به توسعه موزون شهر است. اکنون که راه‌اندازی و احداث مترو در کلان‌شهرها در دست انجام است، نبود برنامه‌ریزی حمل‌ونقل در پیوند با برنامه‌های جامع یا راهبردی این شهرها یک غفلت محسوب می‌شود.
این نگرش علاوه بر تغییر نظام حمل‌ونقل به توسعه موزون شهرها، احداث احیای مراکز تاریخی، نوسازی بافت های فرسوده و سامان‌دهی حاشیه‌نشینی در شهرها کمک مؤثری خواهد کرد.
 طراحی نظام حمل‌ونقل عمومی در محورهای زیرزمینی و روزمینی، زمانی بهترین تأثیر را روی توسعه شهری دارد که با برنامه توسعه راهبردی شهر ترکیب شود و محصول مشترکی عرضه کند.
منبع:
جهانشاهی، محمدحسین، توسعه پایدار شهری بر پایه حمل‌ونقل عمومی، ماهنامه جستارهای شهرسازی، شماره ۲۶ و ۲۷ زمستان ۱۳۸۷