هرچند نقش عوامل ژنتیکی در بروز انواع سرطان شناخته شده‌اند، اما 30 تا 50درصد از موارد سرطان قابل‌پیشگیری است. برخی عوامل قابل‌کنترل در پیشگیری از سرطان عبارت‌اند از: عوامل تغذیه‌ای، چاقی و اضافه‌وزن، کم‌تحرکی، استعمال تنباکو، مصرف الکل، عفونت‌ها، آلودگی محیطی، اشعه، مواد سرطان‌زای ناشی از کار و... .

 چربی‌ها: مصرف زیاد چربی‌های مضر با افزایش خطر بروز سرطان‌های سینه، روده بزرگ، پروستات و آندومتر رحم همراه است. توصیه می‌شود برای پیشگیری از سرطان؛ مصرف غذاهای سرخ‌شده، کنسروها، فــســت‌فـودها، لبنیــات و گوشت‌های پرچرب، روغن‌های جامد و هیدروژنه را کاهش دهید. مصرف روغن‌زیتون، اسیدهای چرب امگا 3 و ویتامین D می‌تواند نقش محافظت‌کننده در بروز سرطان سینه داشته باشد. منابع امگا 3 شامل «ماهی‌های پرچرب مثل سالمون و ساردین، گردو، بذر کتان، روغن کانولا (کلزا)، سویا، مغزها و خرفه» است. در بسیاری از مطالعات مصرف چربی‌های اشباع با بروز سرطان پروستات مرتبط است.

نمک: نمک در افزایش خطر بروز بسیاری از سرطان‌ها، به‌ویژه معده و مری، مؤثر شناخته شده است. از مصرف زیاد نمک، ادویه‌‌ها، ترشی‌ها و غذاهای کنسروی خودداری کنید. سازمان بهداشت جهانی (WHO) میزان مجاز نمک دریافتی را کمتر از پنج گرم در روز تعیین کرده است. طبق گزارش‌های وزارت بهداشت و درمان این میزان در اصفهان به‌صورت میانگین 47/11 گرم بوده است. بهتر است به‌جای نمک از طعم‌دهنده‌هایی نظیر سبزی‌های خشک و معطر، آب‌لیمو، آب‌نارنج و... استفاده شود.

لبنیات: در بعضی مطالعات کاهش خطر بعضی از سرطان‌ها مثل روده بزرگ و سینه با مصرف «لبنیات کم‌چرب» دیده شده است. ماست به‌ دلیل محتوای پروبیوتیکی در کاهش خطر سرطان مؤثر است.

سبزی و میوه: مصرف 400 گرم میوه و سبزی در روز با 20درصد کاهش بروز 

سرطان همراه بوده است. مواد غذایی حاوی لیکوپن مانند گوجه، گریپ‌فروت صورتی‌رنگ، هندوانه و پرتقال قرمز در کاهش خطر سرطان پروستات، سبزی‌های خانواده کلم در کاهش سرطان پروستات، کیسه صفرا و ریه و میوه‌های غنی از فولات (مرکبات، گریپ‌فروت و هلو) در کاهش ســرطان روده بــزرگ مــی‌تــوانــنـــد مــؤثــر 

باشند.

فیبر: مصرف فیبرهای غذایی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و سینه را کاهش دهد. منابع فیبر عبارت‌اند از: سبزی‌ها، میوه‌‌هایی مانند سیب و گلابی، حبوبات، جوی دوسر، آجیل‌ها و سویا.

گوشت‌ها: گوشت‌های فراوری‌شده، به‌خصوص سوسیس و کالباس، به‌علت داشتن مواد افزودنی نیترات و نیتریت و نیز گوشت‌هایی که با حرارت مستقیم آتش کباب می‌شوند، خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند. در کشورهایی که مصرف گوشت قرمز (همبرگر، استیک و...) زیاد است، کاهش مصرف آن توصیه می‌شود.

غلات و دانه‌ها: آجیل‌های کپک‌زده حاوی ماده سمی به نام «آفلاتوکسین» هستند که بر اثر حرارت نیز از بین نمی‌روند و عامل ایجادکننده سرطان کبد هستند. این ماده سمی در نان‌های کپک‌زده هم وجود دارد و می‌تواند از طریق غذای دام وارد شیر شود. خوردن غلات کامل به جای غلات فراوری‌شده در کاهش خطر بروز سرطان سینه مؤثر شناخته شده است.

پیشــــــگیری‌کننده‌هـــــــــــای غــــذایی ضدسرطان: وانیلین موجود در وانیل که در آجیل‌ها و دانه‌های روغنی موجود است، ویتامین E، ادویه کاری (شامل زردچوبه، دارچین، فلفل، هل، زیره، گشنیز و سیر)، چای سبز، انواع توت، قارچ، جوانه بروکلی، مایعات کافی (هشت لیوان آب در روز) و ویتامین B17 که دردانه‌های میوه‌هایی مانند هلو و زردآلو وجود دارد.

اضافه‌وزن و چاقی: چاقی نتیجه دریــافــت بیش‌ازاندازه انــرژی اســت که به‌صورت چربی در بدن ذخیره می‌شود. ارتباط اضافه‌وزن و چاقی با بعضی از انواع سرطان‌ها مانند مری، روده بزرگ، سینه، آندومتر رحم و کلیه به اثبات رسیده است. درباره سرطان سینه، چاقی بعد از یائسگی بر افزایش شیوع این سرطان مؤثر شناخته شده است. تأثیر چاقی بر افزایش شیوع انواع سرطان احتمالا به دلیل تغییر سوخت‌وساز و سطح هورمون‌هایی مثل هورمون‌های جنسی، انسولین، فاکتور رشد شبه انسولین و... است که بر تکثیر و تمایز سلولی اثر می‌گذارد. پیشگیری از افزایش وزن در بزرگ‌سالی عامل مهمی در پیشگیری از ابتلا به بعضی از سرطان‌هاست.

کم‌تحرکی: فعالیت بدنی منظم و حفظ وزن همراه با رژیم غذایی سالم خطر ابتلا به سرطان را به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد. 

تحقیق‌ها نشان داده‌اند که ورزش نه‌تنها می‌تواند از بروز برخی از سرطان‌ها (سینه، پروستات و روده بزرگ) جلوگیری کند، بلکه می‌تواند از عود مجدد برخی سرطان‌ها مانند سرطان سینه نیز پیشگیری کند. ورزش‌های هوازی (با شدت متوسط سه بار در هفته و به مدت 30 تا 60 دقیقه) توصیه می‌شود.

تنباکو: تنباکو حاوی هفت‌هزار نوع ماده شیمیایی است که 250 نوع آن مضر بوده و بیش از 50 نوع آن به‌عنوان عوامل سرطان‌زا شناخته شده‌ است. سرطان‌های ریه، حنجره، دهان، کلیه، مثانه، معده و... می‌توانند بر اثر استعمال تنباکو ایجاد شوند.

الکل: نوشیدن مشروبات الکلی همراه با مصرف دخانیات به میزان فراوانی خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. درواقع مصرف الکل از عوامل خطرساز برای بسیاری از انواع سرطان است؛ ازجمله سرطان پانکراس، حفره دهان، حنجره، مری، کبد، روده بزرگ و سینه. 

عفونت‌ها: طبق آمار، حدود 15درصد از سرطان‌ها به عوامل عفونی مربوط می‌شود؛ مانند هلیکوباکتر پیلوری، ویروس پاپیلوم انسانی و ویروس هپاتیت B و C.