در نزدیکی چشمه قدیمی روستا غاری با دهانه پوشیده‌شده از خاک وجود دارد که از سپیده‌دم تاریخ جایگاه زندگی آدمیان نخستین بوده است. اهالی روستا آن را خانه غول می‌نامند که می‌توان آن را با رویداد مهاجرت آریایی‌ها به فلات ایران همسو دانست؛ چراکه آریایی‌ها پس از ورود به فلات ایران با انسان‌هایی تنومند و بلندبالا روبه‌رو شدند که به آن‌ها غول یا دیو می‌گفتند.این موضوع آن‌قدر تأثیر گذار بوده است که مردم شمال گرکویه بر پایه افسانه‌های باستانی، همواره به کودکان خود گوشزد می‌کردند که هیچ‌گاه به این غار (اَشکفت) نزدیک نشوند؛ زیرا آنجا خانه دیو است.

بر اساس آنچه در کتب گرکویه آمده، نام سیان از سئِن اوستا و سین شاهنامه گرفته شده است که بخش نخست نام سیمرغ (مرغوسئن) را می‌سازد.چنین برداشت می‌شود که یکی از آبشخورها و جایگاه‌های فرود سیمرغ چشمه شاه چشمه سیان بوده، ازاین‌رو نام این روستا که در کنار این چشمه قرار دارد، سیان نامیده شده است.

 بر اساس نوشته استاد باستانی پاریزی، پرستشگاه‌های ناهید در ایران باستان بیشتر وابسته به جاهایی بوده که در آنجا چشمه همیشگی و ژرف و خودجوش وجود داشته است؛ ازاین‌رو می‌توان چشمه شاه چشمه سیان را نیز یکی از نیایشگاه‌های ناهید دانست.مردم گرکویه در شصت‌وششمین روز از آغاز بهار بنا بر اعتقادهای قدیمی خود در محل شاه چشمه سیان گرد هم می‌آمدند.

نگارنده به خاطر دارم حوضچه آبی را که مقید بر شنا کردند  و در آن بودند جمعیت گسترده‌ای که برای پاسداشت جشن آبریزگان باستانی یا آیین شصت‌وششی در محل امامزاده شاه عبدالمظفر(ع) سیان حضور پیدا می‌کردند؛ اما دیو خشک‌سالی، این چشمه جوشان را چون زاینده‌رود خروشان درنوردید؛ تا جایی که آیین باستانی شصت‌وششی گرکویه که خود نشان از اصالت و تاریخ و فرهنگ کهن این دیار دارد، در ورطه فراموشی قرار گرفته است.حل این مسئله، همتی بلند از سوی مسئولان روستا و شهرستان می‌طلبد تا بار دیگر با برنامه‌ریزی، این آیین کهن را از خطر نسیان رهایی بخشند.

 عبور شاهراه ابریشم از سرزمین کهن گرکویه، روستای سیان را بی‌بهره نگذاشته است.در چند کیلومتری ارگ تاریخی سیان غارهایی وجود دارد که اهالی آن را محل اتراق کاروانیان می‌دانند، غارهایی که به‌صورت متوالی در کنار هم قرار گرفته است و نشان از عظمت این مسیر دارد.تحفه این روستا، نمکی بوده که از معدن نمک آن به‌دست می‌آمده است. شواهدی از آن معدن تا به امروز موجود است؛ مانند سنگ‌قبری از اهالی ایل قشقایی که روستائیان می‌گویند اهالی ایل بختیاری و قشقایی هیزم را در این روستا با نمک معامله می‌کردند.

مهم‌ترین اثر تاریخی باقی‌مانده از روستا، ارگ سه‌طبقه آن است. این ارگ برابر آنچه در کتاب«گرکویه سرزمین ناشناخته بر کران کویر» آمده است، متعلق به دوران سلجوقیان است که تا چند دهه قبل نیز افرادی در آن ساکن بودند.این دژ 2500متری دارای چهار حیاط قرینه، شش برج متصل به قلعه و یک برجک نگهبانی در 50 متری قلعه است.این قلعه خارق‌العاده متأسفانه این روزها شرایط خوبی ندارد و در خطر جدی قرار گرفته و نیازمند اقدامات مرمتی و حفاظتی سریع و مؤثر است.این دژ با توجه به ساختار درونی و معماری خاصی که دارد، می‌تواند جزو آثار ملی ایران باشد.

 موقوفاتی در سیان جرقویه به اسم شاهزاده صفوی؛ دختر شاه سلیمان صفوی زبیده بیگم وجود دارد. او با یکی از افراد طایفه خلیفه سلطان ازدواج کرده که ثمره آن، میرزا سید حسن بن سید علاءالدین حسین خلیفه سلطان، از عالمان قرن 11 هجری است.آیت‌الله نجفی مرعشی اعقاب سادات خلیفه سلطان را سادات سیانی می‌دانند (منسوب به سیان از دهات جرقویه).

از دیگر سادات سیانی که در دربار صفوی منزلتی داشته و مورداحترام شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی بوده است، می‌توان به نواب میر سید حسن خلیفه سلطان اشاره کرد.به سبب وصلت شاهزاده صفوی در سیان، این روستا در دوره صفوی دارای قدرت نظامی می‌شود؛ تا جایی که چند صد سال خراجی برای حکومت مرکزی ارسال نمی‌کند؛ همچنین مقبره‌ای در امامزاده عبدالمظفر(ع) سیان وجود دارد که روی آن شیری با نقش و نگار حکومت صفوی حک شده است. اهالی آن را قبر یکی از شاهزادگان صفوی می‌دانند.

 امامزاده شاه عبدالمظفر(ع) سیان

نسبت این امامزاده بزرگوار بنا بر روایات اهالی و معتمدان روستا و نیز تأییدیه حجت‌الاسلام فلسفی از کتابخانه آستان قدس رضوی، به حضرت امام موسی‌بن‌جعفر(ع) می‌رسد.مردم روستا به دلیل اهمیت ویژه‌ای که چشمه شاه چشمه در قدیم برای آن‌ها داشته است و نیز احترام و ارادتی که به خاندان عــصــمــت و طــهــارت داشــتــه‌انــد، امامزاده شاه عبدالمظفر را در این مکان به خاک می‌سپارند و امروز این 

مکان، زیارتگاه عاشقان اهل‌بیت(ع) است.با توجه به ارادت خاصه مردم به امامزاده شاه عبدالمظفر(ع) و نیز بنای تاریخی این مقبره که متشکل است از گنبد، ایوان، بازار، هشتی ورودی و... می‌طلبد مسئولان این روستا و نیز شهرستان به این مکان مقدس نگاه ویژه‌ای داشته باشند و با برنامه‌ای شایسته آن را به قطب فرهنگی‌مذهبی روستا تبدیل 

کنند.