اعتماد سیاسی دوجانبه تهران و مسقط وارد مرحله جدیدی شد
در دیدار رسمی رئیسجمهور ایران با سلطان عمان در قصر العلم مسقط،دو طرف به گفــتوگــو با یکــدیگـــر پرداختند و با اشاره به اراده جدی دو کشــور بــرای گستـــرش روابط وتعـــاملات، تأکیــد کــردند که حجــم مناسبـــات تجــاری تهــران و مسقـــط متنــاسب با سطح روابط سیاسی و ظرفیتهای دو طرف نیست و باید برای ارتقای سطح این روابط تلاش کرد. آیتالله سیدابراهیم رئیسی با گرامیداشت یاد سلطان قابوس و آرزوی غفران الهی برای او، تأکید کرد: عمان، کشور دوست، برادر و همسایه ماست و دست بـــرادران عمـــانی را به گـــرمی میفشاریم. او با اشاره به وجود ظرفیتهای متنوع برای توسعه روابط بیـن تهران-مسقـط، افزود: اراده هردو دولت برای توسعه و احیای روابط بسیار مهم است و برای تحقق این اراده باید با تنظیم برنامه جامع، چشمانداز آینده را ترسیم کرد.رئیسجمهور اقدامات کارگروههای فعال بین دو کشور را امیدوارکننده توصیف کرد و اظهار داشت: برخی موضوعات فیمابین امکان حصول نتیجه در مدتی کوتاه را دارند و بعضی هم مانند مسائل حوزه انرژی زمان بیشتری میطلبند. آیتالله رئیسی بابیان اینکه ما عمان را بهعنوان یک دوست صادق و معتبر میشناسیم، افزود: اعتماد سیاسی متقابل، امروز وارد مرحله جدیدی شد. رئیسجمهور کشورمان با اشاره به سفر هیئت تجار ایرانی و نیز نشستهای وزرای نفت و راهوشهرسازی کشورمان در روزهای گذشته در مسقط، تأکید کرد: این نشستها و دیدارها مفید است، اما نباید درهمینحد باقی بماند و بهسرعت باید دستورالعملها اجرایی و نقشه راه آینده آنها ترسیم شود.
حجم روابط تجاری، متناسب با سطح روابط سیاسی تهران-مسقط نیست
سلطان هیثم بن طارق آل سعید نیز در این دیدار با ابراز شادمانی از میزبانی رئیسجمهوری اسلامی ایران در مسقط، به روابط حسنه دو کشور در طول تاریخ معاصر اشاره کرد و گفت: دست دوستی خود را به سمت کشور همسایه و برادر ایران دراز میکنیم.سلطان عمــان با بیــان اینــکه حجــم روابطتجاری دوکشور متناسب با سطح روابط سیاسی تهران-مسقط نیست، افـــزود: بـــرای ارتقـــای ایــن تبــــادلات نیازمند برنامهریزی و تفاهمات جدید هستیم.او با اشاره به فعالیت مناسب و جلسات مــداوم کــارگروههــای تخصصــی بین دو کشــور، اظهــار داشـــت: بــرخی تفاهمات گذشتـــه نیـــاز به تمــدیــد دارند و در برخی موضوعات هم باید برنامهریزی جدید کرد. پـــساز دیـــــدار و گفـــتوگــــو میــــان مقـامات ارشــد ایــران و عمان،12سند همکاری در حوزههای انرژی، سیاسی،حملونقل، همکاریهای دیپلماتیک، روابط تجاری و اقتصادی، علمی، محیطزیست و ورزشی از سوی آنها به امضا رسید. این اسناد همچنین توسط وزرای امور خارجه، صنعت، معدن و تجارت، نفت، راهوشهرسازی و رئیس سازمان توسعه تجارت ایران و همتایان عمانی آنها نیز امضا شد. در ادامه آیتالله رئیسی در دیدار با معاون نخستوزیر عمان نیز با تأکید بر اینـکه بایــد ظــرفیتهای متنــوع مغفول مانده میان ایران و عمان احیا شود، خاطرنشان کرد: میزان تجارت، حملونقل و همکاریهای اقتصادی میان تهران و مسقط، بهویژه در حوزه انرژی و ترانزیت کالا حتما میتواند افزایش یابد. فهد بن محمود آل سعید نیز در این دیدار تصریح کرد: روابط ایران و عمان محدود به روابط اقتصادی و تجاری نخــواهد بـــود و شامـــل بخــشهای عمدهای چون تعاملات و همکاریهای سیاسی خواهد بود.
بیانیه مشترک ایران و عمان
دیدارهای مقامات جمهوری اسلامی ایران و سلطنت عمان در مسقط با اعلام بیانیهای مشترک به پایان رسید. در این بیانیه آمده است: «این سفر براساس پیوندهای مستحکم تاریخی میان دو ملتدوست و با هدف تقویت روابط پایدار دوجانبه و احترام متقابل بین سران و ملتهای دوکشور انجام شد که اصول دینی، برادری و حسن همجواری، آن روابـط را مستحکــم ساختــه اســت.»بخش دیگری از این بیانیه میگوید: «سران دو کشور بر اهمیت تلاش و کوشش مضاعف جهت تضمین امنیت و ثبات در منطقه و جهان و هماهنگی و رایزنی میان دو کشور در محافل مختلف منطقهای و بینالمللی برای تأمین امنیت و ثبات منطقه و جهان، تأکید کردند.»همچنین در بخش دیگری از این بیانیه عنوان شده است: «ریاست جمهوری اسلامی ایران و عالیجناب سلطان بر نقش مثبت و سازنده بخش خصوصی دوکشور تأکید و ابراز امیدواری کردند فعالیتهای بخش خصوصی به افــزایــش حجــم سرمــایــهگــذاری و مبــــادلات تجــــاری بیـــــن دوکشـــــور بینجامد. آنها همچنین از امضای موافقتنامهها و یــادداشـــــتهای تفـــاهـــم جهـــــت نهـــادینـــهســـازی همکـــاری در زمیـــنــه سرمــایهگــذاری، ورزشی، کشــاورزی، شیلات، دامپروری، حملونقل دریایی، لجستیک، بنادر و نفت و گاز استقبال کردند.
مصمم هستیم روابط دو کشور در همه حوزهها گسترش یابد
نشست با تجار و فعالان اقتصادی عمانی نیز از دیگر برنامههای سفر روز دوشنبه آیتالله رئیسی به مسقط بود. رئیسجمهور کشورمان در این دیدار باتــأکیــد بــــر اینـکـــه اراده جـــدی بیـــن تهران _مسقط برای گسترش تعاملات بهویژه با محوریت روابط اقتصادی و تجاری وجود دارد، خاطرنشان کرد: مصمم هستیم روابط دو کشور در همه حوزهها گسترش یابد.
او افزود: بهنظر میرسد تجار هر دو کشور شناخت کافی از ظرفیتهای اقتصادی دو کشور ندارند؛ بنابراین لازم استفعالان اقتصادی دو طرف گامهایی در مسیر شناخت ظرفیتهای متقابل بردارند.رئیسی تصریح کرد: اولین گام، ایجاد مرکز تجاری فعال ایران در کشور عمان است. یکی از کارکردهای مرکز تجاری شناسایی ظرفیتهای دو کشور، بهویژه ایران است.رئیسجمهور با اشاره به دیدار خود با سلطان عمانگفت: رفع مشکل حملونقل و پرداختهای پولی و بانکی در این دیدار مطرح و قرار شد این مسائل حل شود. رئیسی با ضروری دانستن سرمایهگذاریهای مشترک بین دو کشور گفت: یکی از زمینههای سرمایهگذاریمیتواند در حوزه انرژی باشد.رئیسجمهور با تأکید بر ضرورت تولید برای صادرات به بازار اوراسیا اظهار داشت: تجهیــزات پــزشکـــی، لوازمخانگی و محصولات مرتبط با مصارف خـــانگی ساخت ایـــران، قابلرقابت با کالاهای مشابه خارجی آن است. او تصریح کرد: هر چه سریعتر مشکلات گمرکی برای تبادلات تجاری بین ایران و عمان برطرف شود. رئیسجمهور تأکید کرد: مصمم هستیم روابط دو کشور توسعه یابد و وزرای دو کشور با جدیت کارها را دنبال کنند.
تسهیل مراودات اقتصادی با ایران برای ایرانیان ساکن عمان
آیتالله رئیسی همچنین با حضور در جمع ایرانیان مقیم عمان با بیان اینکه عموم ایرانیان خارج از کشور دغدغه ایران را دارند، اظهار داشت: ایرانیان در همهجای دنیا سرمایه کشور هستند و دولت جمهوری اسلامی ایــران نسبــت به آنهــا احســـــاس مسئـــولیـــت میکنــد. او گفت: معتقدیم همانگونه که باید از حقوق ایرانیان داخل کشور صیانت کنیم، باید حقوق ایرانیان خارج از کشور را هم پاس بداریم و از آنها حمایت کنیم.رئیــسجمهور ضمــن تأکیــد بر حفــظ ارتباط فرهنگی ایرانیان خارج از کشور با داخل کشور، افزود: هویت و فرهنگ ایرانیان، بافرهنگ دینی آنهاپیوند خورده است؛ در کشورهای همسایه نیز همینگونه است و باید برای حفظ این هویت تلاش کرد.رئیسجمهور با اشاره به اینکه ایرانیان خارج از کشور، ازجمله هموطنان مقیم عمان همواره مسائلداخلی ایران را با حساسیت دنبال کردهاند، اظهار داشت: زمینه برای سرمایهگذاری امن با تضمین سرمایه و سود در ایران فراهم است و بهترین کســانی کـــه مـــیتـــوانـنــد در ایـــران سرمایهگذاری کنند، ایرانیان خارج از کشور هستند. او با بیان اینکه در نشست با فعالان اقتصادی عمانی احساس کردم انگیزه بالایی برای کار با ایرانیان دارند، تصریح کرد: امروز تولیدات ایرانی از جهت استانداردها، کاملا میتوانند با کالاهای نامدار دنیا رقابت کنند.
آیتالله رئیسی با تأکید بر تسهیل مراودات اقتصادی با ایران برای ایرانیان ساکن عمان و نیز فعالان اقتصادی عمانی، خاطرنشان کرد: امروز تصمیم گرفته شد که خانه تجارت ایران هر چه سریعتر در عمان تأسیس شود. راهاندازی این مرکز به شناخت متقابل ظرفیتهای ایران و عمان کمک میکند.رئیسجمهور از ایرانیان مقیم عمان خواست در تأسیس سریعتر خانه تجارت ایران در عمان مشارکت داشتهباشند و گفت: مسئله دیگر، موضوع مدرسه است. تأسیس مدرسه ایرانیان در اینجا و آموزش فرزندان ما با فرهنگ و آموزشهای ایرانی، با توجه به جمعیت ۱۰هزار نفری ایرانیان، موضوعیت دارد و آقای سفیر این کار را دنبال میکند. او با تأکید بر لزوم فعالتر شدن هر چه بیشتر شورای ایرانیان خارج از کشور افزود: همه مسائل ایرانیان خارج از کشور از احوال شخصی، مسائل ازدواج و طلاق، مسائل تحصیلی و کاری و … باید از مسیر این شورا دنبال تا خدماتی که شایسته هموطنانمان در خارج از کشور است به آنها ارائه شود.
سیاست تهران و مسقط؛ مبنی بر اصل همجواری؟!
برخی از تحلیلگران حوزه بینالملل در بررسی ابعاد سفر رئیسجمهور کشورمان به عمان، از نقش اثرگذاری عمان در روابط میان خاورمیانه و غرب، بهویژه برای کمک به روند مذاکرات مرتبط با توافق هستهای ایران در وین میگویند. به اعتقاد آنها، دعوت سلطان عمان همچنین در خدمت حفظ نقش مهم این کشوربهعنوان یک پل ارتباطی و میانجیگری فعال است؛ این در حالی است که دیگر سلاطین سنی در منطقه محتاطانه درحال گشایش روابطشان با جمهوری اسلامی هستند.ایفای چنین نقشی برای عمانیها بخشی از ابعاد راهبرد جهانی خود این کشور است که همواره، بهویژه از سوی آمریکا به رسمیت شناخته شده است. عمان بهویژه نقش بسیار مهمی را در صفحه شطرنج خاورمیانه بازی میکند و همیشه نقش میانجی را بیــن جمهــوری اســلامی ایــــران و ایالاتمتحده آمریکا داشته است. این کشور نقش مهمی در مسئله برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ایفا کرده است. توافق هستهای ایران در دولت دونالد ترامپ، رئیسجمهوری پیشین آمریکادر سال ۲۰۱۸ متوقف شد و این در حالی است که دولت جدید آمریکا تلاش میکند این سیاسترا بدون اینکه بیشازحد از مسیر خارج شود، تغییر دهد؛ به همین دلیل، عمان میتواند کشوری ارزشمند برای بازگشت به میز مذاکرات باشد؛ نقشی که هماکنون مؤثرتر شده است.بااینحال در گزارشی از ایسنا آمده است که با اینکه روابط ایران و عمان مبتنی بر اصول حسن همجواری و اشتراکات تاریخی، فرهنگی و مناسبات همسایگی است، اما با توجه به دلایل مختلف داخلی و فشارهای منطقهای و بیــنالمللـــی و همـچنیـن مــوضـــوع تحریمها در سطح مناسب خود، بعد اقتصادی پررنگتری دارد. در همین راستا سفر رئیسجمهور ایران به عمان بیشتر از آنکه ازنظر سیاسی برای دو کشور اهمیت داشته باشد، از بعد اقتصادی حائز اهمیت است. از سوی دیگر، جمهوری اسلامی ایران در راستای سیاست اصولی خود برای کمک به تحکیم صلح و امنیت در عرصههای منطقه و بینالمللی از ایفای چنین نقش سازندهای استقبال میکند و امیدوار است که رایزنیها و همکاریهای دوستانه با قطر هرچه بیشتر به مسیر کاهش مسائل و مشکلات در سطح منطقه و تقویت صلح و امنیت و شکوفایی اقتصادی در سطح منطقه کمک کنند. کشورهای ایران و عمان تلاش دارند که در بخش اقتصادی، بهویژه ایجاد فــرصتهای سـرمایهگــذاری و تنوع بخشهای اقتصادی، بیشترین بهره را از ظــرفیتها و تــوانــمنــدیهای یکدیگر ببرند. در همین چارچوب میزان مبادلات تجاری میان این دو کشور در سال گذشته به یک میلیارد و ۳۳۶ میلیون دلار رسید.