در وضعیتی که کرونا روزانه بیش از 100 نفر را به کام مرگ می‌کشاند و همچنان در کشور جولان می‌دهد، کنکوری‌ها نگران هستند از این بابت که در حوزه‌های برگزاری آزمون دورهم جمع شوند و با هوش و حواس کامل تست بزنند. آن‌ها حالا بیکار ننشسته‌اند و با اعتراض به زمان برگزاری کنکور سراسری و همچنین راه‌اندازی هشتگ‌هایی همچون #تعویق_کنکور خواهان لغو زمان آزمون هستند؛ چراکه به نظر آن‌ها برگزاری کنکور در چنین شرایطی خطرناک و بازی با جان آن‌هاست. آتنا که در رشته علوم تجربی تحصیل کرده و تمام سال را منتظر برگزاری کنکور بوده، می‌گوید: «یک سال تمام درس خواندم و خودم را آماده کنکور کردم تا در رشته پرستاری قبول شوم، اما اکنون با توجه به وضعیتی که رخ‌داده، از حضور در حوزه آزمونی و امتحان دادن، واهمه دارم. همه فکر و ذهنم به‌هم‌ریخته و اصلا تمرکز ندارم. خانواده‌ام هم اصرار دارند که اگر زمان کنکور به تعویق نیفتاد، امسال قید آن را بزنم و سال دیگر در آزمون شرکت کنم. بلاتکلیف مانده‌ام! نمی‌دانم باید چه‌کار کنم. ترس از کرونا از یک‌سو و دل‌مشغولی کنکور هم از سوی دیگر. تصمیم‌گیری سخت است.» سعید هم نظری شبیه به آتنا دارد؛ آنجا که می‌گوید: «وزارت علوم معتقد است که کنکور با رعایت تمامی پروتکل‌های بهداشتی برگزار می‌شود و دانش‌آموزان، فقط سه‌ساعت در حوزه‌های برگزاری آزمون حضور دارند، اما آن‌ها نمی‌گویند که آیا امکان انتقال ویروس در همین مدت‌زمان کوتاه که همه دانش‌آموزان دورهم جمع می‌شوند، وجود ندارد؟ چه فرقی می‌کند که دانش‌آموزان پنج دقیقه دورهم جمع شوند یا سه ساعت؟» او که دانش‌آموز رشته ریاضی است و روزانه هفت ساعت وقت خود را به درس‌خواندن برای کنکور اختصاص داده، می‌گوید: «حاضر‌شدن در حوزه‌های برگزاری آزمون، حتی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در چنین وضعیتی خطرناک و اضطراب‌آور است و به دانش‌آموزان اجازه نمی‌دهد تا با خیال راحت و فراغ بال امتحان بدهند.»
صدای بهارستانی‌ها نیز بلند شد
نگرانی‌ها صدای اعتراض‌ها را بالابرده؛ آن‌قدری که این صدا در راهروهای پیچ‌درپیچ بـهارستان پیچیده و بهارستان‌نشین‌ها را واداشته تا به فکر ارائه راه‌حل و راهکار باشند. احمد حسین فلاحی، سخن‌گوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی از کسانی بود که از نگرانی‌های دانش‌آموزان دراین‌باره صحبت کرد؛ آنجا که در گفت‌وگو با تابناک گفت: «گزارش‌ها و پیام‌های متعددی از مردم، والدین داوطلبان و داوطلبان کنکور امسال مبنی بر نگرانی‌ها از شرایط بحران کرونا دریافت کرده‌ایم که مستلزم تمهیداتی است. برای پاسخ به نگرانی داوطلبان کنکور سال 99 و رفع دغدغه‌ها از بابت شیوع بیماری کرونا، پیشنهاد طرحی از سوی تعدادی از اعضای کمیسیون برای تعویق در برگزاری کنکور سال 99 مطرح‌شده و در حال تدوین آن هستند. بر اساس این طرح، نمایندگان مجلس خواستار تعویق در برگزاری کنکور 99 از سوی سازمان سنجش شده‌اند.» نمایندگان مجلس، اما طرح‌های دیگری هم برای برگزاری کنکور بدون کرونا مطرح کردند؛ مثلا برگزاری این آزمون در شب و کاهش سوالات و تعویق کنکور. این پیشنهاد‌ها، اما با استقبال چندانی روبه‌رو نشد و همچنان قرار است که کنکور در موعد مقرر برگزار شود؛ موعدی که به گفته رئیس سازمان سنجش، حتی دانش‌آموزان بیمار نیز می‌توانند در آن حضور پیدا کنند: «داوطلبانی که هم‌زمان با آزمون‌های ۹۹ کرونایی شوند، برای شرکت در آزمون به دودسته تقسیم می‌شوند: دسته نخست در بیمارستان به سر می‌برند و با تأیید وزارت بهداشت در همان محیط بیمارستان امکان شرکت در آزمون برای آن‌ها فراهم می‌شود. گروه بعدی در قرنطینه منزل به سر می‌برند که آن‌ها هم تحت هیچ شرایطی به حوزه‌های عادی نمی‌آیند و بر اساس توافق و هماهنگی وزارت بهداشت، در یکی از محیط‌های امن مورد تأیید این وزارتخانه مانند بیمارستان یا درمانگاه برای شرکت در آزمون حاضر می‌شوند.» فاطمه زرین آمیزی، سخن‌گوی سازمان سنجش آموزش کشور یکی دیگر از افرادی بود که به پیشنهاد‌ها و خواسته‌های نمایندگان مجلس واکنش نشان داد؛ آنجا که در گفت‌وگو با ایسنا گفت: «این اظهارنظرها صرفا یک پیشنهاد است؛ چراکه اگر قرار باشد کنکور لغو شود یا زمان آن تغییر کند، کمیسیون آموزش نمی‌تواند در مورد آن تصمیم‌گیری کند بلکه اظهارنظرها باید در صحن علنی مجلس مطرح شود و بعدازاینکه رأی موردنیاز را کسب کرد، آزمون‌ها لغو خواهند شد؛ بنابراین فعلا این اظهارنظرها در حد پیشنهاد کمیسیون است و اتفاق جدیدی در این زمینه نیفتاده است. البته باید در خصوص پیشنهادهای کمیسیون آموزش مجلس جهت لغو کنکور از وزارت علوم و سازمان سنجش نیز به‌عنوان صاحب‌نظر مشورت گرفته شود و از ما بخواهند که در جلسات آن‌ها حضورداشته باشیم. فعلا هیچ اقدامی در این زمینه ارائه نشده و فعلا این پیشنهاد داده‌شده است و اگر به سازمان سنجش ارجاع داده شود، ما نیز نظرات خود را ارائه می‌دهیم؛ بنابراین با یک پیشنهاد امکان لغو یک آزمون وجود ندارد؛ چراکه باید مورد کارشناسی قرار بگیرد.»
نمایندگانی که دست‌به‌قلم شدند
بااین‌حال، اعضای کمیسیون آموزش بازهم بیکار ننشسته‌اند و برای به تعویق انداختن کنکور سراسری دست‌به‌قلم شدند و خطاب به رئیس‌جمهور نامه نوشتند. احمد نادری، عضو کمیسیون آموزش که نویسنده این نامه است، در بخشی از آن نوشته: «متأسفانه در این میان آنچه شنیده نمی‌شود، صدای مردم و دغدغه‌های آن‌هاست که بنده به‌واسطه مسئولیتم به اطلاع می‌رسانم: بخشی از داوطلبان و خانواده‌های ایشان «خواستار تعویق» کنکور هستند، چون نسبت به شرایط بهداشتی محیط برگزاری و امکانات تهویه مطبوع هوا در این روزهای گرم سال (مخصوصا در مناطق گرمسیر کشور) نامطمئن هستند؛ عده‌ای دیگر «خواستار عدم تعویق» و برگزاری آزمون‌ها تحت هر شرایطی هستند، چون از آینده بیمناک‌اند و امیدی به بهبود شرایط آتی ندارند و تعویق در کنکور را صرفا عاملی در کاهش بازدهی خود می‌دانند؛ عده‌ای نیز در حال حاضر «مبتلا به بیماری» هستند و طبیعتا با آمادگی کامل امکان آزمون ندارند؛ نهایتا گروهی دیگر از داوطلبان هستند که صدایشان شنیده نمی‌شود، چون دسترسی مستقیم به درگاه‌های رسانه‌ای و مجازی برای ابراز نظر ندارند و متأسفانه تاکنون نیز یک نظرسنجی رسمی و عادلانه از کلیه داوطلبان به‌وسیله مراجع ذی‌ربط به عمل نیامده است. افزون بر این، دو عامل مهم دیگر یعنی «تعداد داوطلبان» و «شیوه برگزاری» کنکور در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری با یکدیگر متفاوت است و همین امر باعث می‌شود برای هر مقطع نیاز به تصمیم‌گیری مجزا و اختصاصی وجود داشته باشد و مسئله صرفا به یک نتیجه مشترک و رأی کلی «تعویق» یا «عدم تعویق» ختم نشود. تأکیددارم تصمیم‌گیری درباره این موضوع مهم که سرنوشت میلیون‌ها نفر با آن‌ها گره‌خورده است، در شرایطی کاملا کارشناسی، به‌دوراز اغراض سیاسی و با نظر مستقیم متخصصان اصلی این حوزه یعنی «وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» که از روز نخست، مجاهدان خط مقدم مبارزه با این بیماری همه‌گیر بوده‌اند و بیش از هر بخش دیگری تجربه، تخصص و صلاحیت لازم در خصوص استانداردها و پروتکل‌های حفظ سلامتی مردم و بیماران را دارند، صورت گیرد و نتیجه آن هرچه سریع‌تر از طریق یک مرجع رسمی واحد به اطلاع عموم برسد.»
دری که بر یک پاشنه می‌چرخد!
بااین‌حال، هنوز تصمیم قطعی درباره به تعویق انداختن آزمون سراسری گرفته نشده و همچنان در بر یک پاشنه می‌چرخد؛ چنانچه رئیس جمهور، در صحبت‌های روز گذشته خود، حرفی در رابطه به تعویق انداختن کنکور نزد و فقط گفت: «اکنون نه زمان جشنواره است و نه زمان سمینار. حتی برای کنکور هم اگر وزارت بهداشت اشکال داشته باشد، حتما یک چارچوبی تمهید می‌کنیم که مشکلی نباشد.» حالا و در شرایطی که تب کرونا در کشور داغ است، قرار است مهم‌ترین آزمون دانش‌آموزی تا چند روز دیگر برگزار شود، نه‌تنها دانش‌آموزان که معلمان نیز موافق برگزاری آن نیستند. نیک‌نژاد، معلم پایه دوازدهم دراین‌باره به اصفهان‌زیبا آنلاین می‌گوید: «با توجه به ریسک بالا و پرخطر بودن برگزاری کنکور سراسری نمی‌دانم، چه اصراری به انجام آن است؟ در حالی قرار است در کشورمان آزمون سراسری برگزار شود که در کشورهای دیگر همچون انگلیس، آموزش‌وپرورش تمامی آزمون‌های سرنوشت‌ساز را به سال بعد موکول کرده است. ژاپن نیز تدابیر اساسی و مهمی برای پیشگیری دانش‌آموزان به کرونا اندیشیده است. مسئولان و متولیان کنکور نیز باید حساسیت‌ها را بررسی کنند و سپس تصمیم درستی در این رابطه بگیرند؛ درحالی‌که آنچه اکنون درباره برگزاری یا عدم برگزاری کنکور مشاهده می‌کنیم، نوعی آشفتگی و ناهماهنگی است. به نظر می‌رسد مسئولان باید در رابطه با برگزاری یا عدم برگزاری از مردم نظرخواهی کنند و ببیند اصلا چند درصد با برگزاری آن موافق هستند.» او با اشاره به اینکه بسیاری از افرادی که در کنکور شرکت می‌کنند، تمایلی به پذیرفته شدن در دانشگاه‌های مادر و تراز اول ندارند و نمی‌خواهند خودشان را خیلی درگیر کنند، می‌گوید: «برگزاری آزمون یا برگزار نشدن آن، چندان مهم نیست. البته مجلس هم طرح‌هایی را در این خصوص پیشنهاد کرده که برخی از آن‌ها می‌تواند کارآمد باشد، اما می‌توان از تجربه کشورهای دیگر نیز استفاده کرد. اکنون دانش‌آموزان یک سال برای کنکور انتظار کشیده‌اند و خسته شده‌اند و فشار زیادی ازنظر روحی و روانی تحمل می‌کنند.» ترس و نگرانی دانش‌آموزان از کنکور، موضوع جدیدی نیست و همیشه وجود داشته؛ امسال، اما کرونا مزید علت شده تا این ترس چندبرابر شود و دانش‌آموزان را ازنظر روحی تحت‌فشار قرار دهد؛ فشاری که احمد پدرام در گفت‌وگو با «اصفهان زیبا» معتقد است دانش‌آموزان باید یاد بگیرند که آن را چگونه مدیریت کنند: «کنکور داستان باسابقه‌ای است که در افزایش اضطراب و استرس دانش‌آموزان، نقش اساسی داشته است. دانسته‌های عمومی افراد در زمان اضطراب کاهش می‌یابد و نمی‌توانند از آن به‌خوبی استفاده کنند. شرایط کرونا استرس دانش‌آموزان را چند برابر می‌کند و تمرکز آن‌ها را به هم می‌زند؛ بنابراین، مدیریت استرس، مهارتی است که هر دانش‌آموزی باید آن را داشته باشد. از سوی دیگر مسئولان نیز اگر امکان به تعویق انداختن آزمون را ندارند، باید آن را با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی برگزار کنند و آگاهی‌های لازم را به افراد بدهند.»
