خزیدن تونل مترو در زیر خیابان‌های شهر، پول هنگفت نیاز دارد و شهرداری برای تأمین آن باید از بودجه شهر و اوراق مشارکت هزینه کند.

یک خط فراشهری

عملیات عمرانی خط دوم متروی اصفهان از سال ۹۶ آغاز و با منابعی که در سال ۹۷ به پروژه اختصاص داده شد، عملیات عمرانی آن به‌طور گسترده در شهر دنبال شد و تا امروز 25 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. از سال ۹۷ تا امروز 12 ایستگاه از ۱۶ ایستگاه فاز اول عملیاتی شده و عملیاتی کردن پنج‌ایستگاه دیگر هم در دستور کار قرار دارد. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۴۰۰ سازه و سیویل ۱۶ ایستگاه خط دوم در فاز اول به پایان برسد. تأمین تجهیزات و ناوگان ۵۰ درصد هزینه‌های پروژه را به خود اختصاص می‌دهد که تأمین منابع مالی آن بر عهده دولت و شورای اقتصاد است.خط دوم متروی اصفهان، نخستین خط شهری است که به یکی از شهرهای هم‌جوار استان یعنی خمینی‌شهر اتصال پیدا می‌کند. این خط با 24.5 کیلومتر، حدود سه کیلومتر از خط یک طولانی‌تر است و بنابراین بخش قابل‌توجهی از شهر اصفهان را پوشش می‌دهد. در فاز شمال شرقی خط دو متروی اصفهان عملیات عمرانی هفت ایستگاه دارک، زینبیه، عاشق اصفهانی، عمان سامانی، لاله، شاهد و قدس در حال انجام است. از جبهه غربی خط دو مترو نیز عملیات عمرانی ایستگاه کهندژ توسط قرارگاه خاتم‌الانبیا آغاز و شفت ورودی تی‌ بی‌ ام وارد سیستم شده و ظرف دو ماه آینده حفاری از این سمت آغاز می‌شود. ایستگاه‌های خرازی، کاشانی و خلجا در جبهه غربی خط دو متروی اصفهان فعال شده و فعالیت به صورت شبانه‌روزی در حال انجام است. در فاز شمال شرقی خط دو متروی اصفهان ایستگاه‌های زینبیه ۷۶درصد، عاشق اصفهانی ۹۶ درصد، عمان سامانی ۶۶ درصد، لاله ۷۲ درصد و شاهد ۱۲ درصد پیشرفت داشته و ایستگاه قدس نیز در حال تجهیز کارگاه است. همچنین تونل دارک تا میدان امام علی(ع) ۴۳ درصد پیشرفت داشته است. در جبهه غربی، تونل کهندژ تا میدان امام علی (ع) ۱۴ درصد در اجرای شفت ورودی پیشرفت داشته و ایستگاه‌های خرازی ۳۵ درصد، کاشانی ۲۵ درصد و خلجا 6 درصد پیشرفت اجرا داشته است.

ماهی 60 میلیارد تومان

به گفته بنکدار، مدیرعامل سازمان قطار شهری اصفهان و حومه، فاز اول خط دوم در 12 ایستگاه در دست اجراست. بنکدار توضیح می‌دهد که بودجه مصوب قطار شهری در سال جاری 1200 میلیارد تومان است که برای هفت ایستگاه دارک تا امام‌علی و تونل‌ها 500 میلیارد تومان اوراق مشارکت دریافت کردیم که در دو سال اخیر هزینه شد. به گفته او شهرداری از اوایل امسال ماهانه 10 میلیارد تومان پرداخت کرده که به‌صورت قطره‌چکانی هزینه شده است. بنکدار می‌گوید: «هر ایستگاه پنج‌میلیارد تومان و خط دوم 60میلیارد تومان در ماه هزینه دارد. بودجه دریافت شده برای فاز اول تمام شده و پیمانکار 100 میلیارد تومان طلب دارد. شش کیلومتر تونل هم حفاری‌شده و دستگاه تی بی ام به ایستگاه عمان سامانی رسیده است. پیمانکار این بخش هم 70 میلیارد تومان طلب دارد که در صورت تأمین منابع، حفاری تونل به سمت ایستگاه لاله آغاز می‌شود.» کفگیر بودجه در حالی به ته‌دیگ خورده که پروژه خط دوم کاملا فعال است و تعطیلی آن خسارت زیادی به شهر وارد می‌کند. شهرداری برای جلوگیری از تعطیلی کارگاه‌ها و بازسازی دوباره آن‌ها لایحه دوفوریتی دریافت 150 میلیارد تومان تسهیلات بانکی را به شورای شهر فرستاد تا بتواند بخشی از مطالبات پیمانکاران را تسویه کند. در این لایحه 30 میلیارد تومان با نرخ 18درصد و بازپرداخت سه ماهه و 120 میلیارد تومان با سود 18 درصد و پرداخت در دو نوبت شش ماهه و به مدت یک سال درخواست شده بود که شورای شهر با آن موافقت کرد. بنکدار درباره هزینه‌کرد این تسهیلات می‌گوید:«حدود 80 میلیاردتومان از 120میلیارد تومان درخواست شده برای مطالبات پیمانکاران فازیک خط دو هزینه می‌شود و 40 میلیارد تومان باقی‌مانده برای تکمیل خط اول و حفظ امنیت مسافران مصرف می‌شود.»
علیرضا نصر اصفهانی، رئیس شورای شهر توضیح می‌دهد که قطار شهری 150میلیارد تومان از محل بودجه سال 99 وام دریافت می‌کند که تا سقف حدود 400میلیارد تومان مصوبه شورا را دارد. او تأکید می‌کند که در شرایط فعلی اقتصادی توقف چنین پروژه‌ای و راه‌اندازی دوباره آن خسارت زیادی برای شهر دارد و بنابراین دریافت تسهیلات بهترین راهکار ممکن است. رضاامینی، عضو کمیسیون اقتصادی هم معتقد است که دریافت وام در شرایطی که قیمت‌ها نوسان زیادی دارد به نفع شهر است. او می‌گوید: «دلیل ارسال لایحه دوفوریتی در شرایطی که مدیریت شهری مدت‌هاست از وضعیت قطار شهری و بودجه آن اطلاع داشته است را متوجه نشدیم. به نظر می‌رسد شهرداری این مشکل را در زمان خودش حل نکرده و امروز شورا باید این لایحه را به تصویب برساند تا شهر دچار مشکل نشود.»

دغدغه‌های مالی

نحوه تأمین منابع مالی و تهیه و تخصیص بودجه‌های عملیاتی و اجرایی برای انجام پروژه‌های زیربنایی و بهره‌برداری از محصولات و خدمات حاصل از آن‌ها در حال حاضر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی شهرداری‌هاست. برای تأمین منابع مالی حمل‌ونقل ریلی شهرها هم می‌توان بخش خصوصی را به میدان آورد. مجتمع‌های ایستگاهی هم که مصوبه شورای شهر را دارد، به‌عنوان یکی از روش‌های تأمین مالی پروژه‌ها محسوب می‌شود، طرحی که تا امروز نادیده گرفته شده است.در این بخش شاهد پیشرفت‌های چشمگیری بودیم؛ به‌طوری‌که تونل مترو در مسیر دارک تا میدان امام علی(ع) بالغ‌بر شش‌کیلومتر پیشروی حفاری مکانیزه داشته است.بنکدار با بیان اینکه دستگاه حفار مکانیزه از ایستگاه‌های زینبیه، عاشق اصفهانی و عمان سامانی عبور کرده، ادامه داد: دستگاه حفار مکانیزه تا یک هفته آینده از ایستگاه عمان سامانی به سمت ایستگاه لاله حرکت خواهد کرد. او  با بیان اینکه تاکنون ۲۵ درصد از خط دو متروی اصفهان در بخش سازه و سیویل اجرایی شده است، افزود: برای فعال شدن چهار ایستگاه بخش میانی حدفاصل ایستگاه میدان امام حسین(ع) تا میدان امام‌علی (ع) برنامه‌ریزی لازم انجام شده است. در بخش میانی خط دو متروی اصفهان حدفاصل میدان امام حسین(ع) تا ایستگاه امام علی(ع) ایستگاه‌هــای شکرشکن، ابن‌سـینا و فلسطین طراحی شده که در تلاش هستیم تا پایان سال یک یا دو ایستگاه آن را فعال کنیم.