مشاهدات مــیدانی نشان می‌دهد معاملات روغن مــایع به شکل باورنکردنی انجام می‌شود. طلا، الماس یا حتی کالاهای غیر مجازی مانند سیگارهای قاچاق هم در حال حاضر چنین بازاری ندارند. فروشگاه‌دارانی که روغن با قیمت قبلی دارند آن را به صورت قطره‌چکانی و پنهانی به مشتریان ثابت خود می‌فروشند، فروشگاه‌های بزرگ‌تر نیز یا به هر کد ملی یک روغن می‌فروشند یا با مقدار مشخصی خرید یک عدد روغن می‌دهند تا آشفته بازار روغن، روزهای تکرار نشدنی را پشت سر بگذارد.
روغن یک لیتری با قیمت هفت تا هشت هزار تومان امروز از الماس کمیاب‌تر است. تا دو ماه قبل روغن با این قیمت در بازار توزیع می‌شد، ولی امــروز شرکت‌های پخش اندک موجودی خود را به صورت قطره‌چکانی میان فروشگاه‌داران با سابقه توزیع می‌کنند یا قیمت آن را بالا برده‌اند. مدیر یکی از شرکت‌های پخش مواد غذایی در این‌باره می‌گوید به هر سوپر مارکتی هفتگی یک کارتن روغن مایع با قیمت قبلی می‌فروشند: «کم است می‌دانیم؛ فروشگاه هفته‌ای 10 کارتن روغن می‌فروخت؛ ولی برای اینکه از مشتری‌های سابق حمایت کنیم هفته‌ای یک کارتن روغن با قیمت قبلی به آن‌ها می‌فروشیم.» البته فروشگاه‌داران مدعی‌اند پخش‌ها در مقابل هر کارتن روغن قیمت قبلی انتظار خرید نقدی سایر محصولات را دارند. فروشگاه‌داری در محله ولیعصر در این‌باره گفت: «شرکت‌های پخش در گذشته برای خرید نقدی تخفیف درصدی در نظر می‌گرفتند، حالا می‌گویند اگر نقد بخری یک کارتن روغن قیمت قبل هم می‌توانی بخری.» فروشگاه‌دار دیگری مدعی بود یکی از شرکت‌های پخش به او پیشنهاد داده تا در مقابل خرید دو میلیون تومان چایی یک کارتن روغن قیمت قبلی هم به او می‌فروشند. طــرح‌هـــای فــروش شـــرکت‌هـــای پخش برای توزیع روغن مایع باعث شده تا فروشگاه‌داران هم تنها به مشتریان خاصی روغن بفروشند. فروشگاه‌داری در محله کاوه در این باره گفت:«هفته‌ای یک یا دو کارتن روغن با دردسر می‌گیریم، اگر جلوی چشم بگذاریم نیم ساعته تمام می‌شود و بقیه مشتری‌ها دلخور می‌شوند که چرا به آن‌ها نفروختیم. مجبوریم یکی‌یکی میان مشتری‌های قدیمی توزیع کنیم، آن هم به شکلی که کسی نفهمد.» فروشگاه‌هــای بــزرگ‌تر روش‌هــای دیگری برای توزیع روغن قیمت قبلی استفاده می‌کنند.
فروشگاهی زنجیره‌ای با هر فاکتور یا با هر کد ملی تنها یک عدد روغن می‌فروخت و فروشگاه دیگری روی هر سبد 200 هزار تومانی خرید یک عدد روغن هم فاکتور می‌کند. جالب‌تر اینکه فروشگاه زنجیره‌ای خاصی که پیش از این تبلیغات گسترده‌ای برای حراج‌های روزانه انجام می‌داد، حالا سعی می‌کند تا با تبلیغ فروش روغن مشتری جذب کند. این فروشگاه‌ها از چند روز قبل تبلیغ می‌کنند برای مثال سه روز دیگر روغن می‌فروشند! مشتریان هم روز فروش فوق‌العاده روغن صف می‌کشند تا شاید یک روغن به آن‌ها برسد. تعدادی از مغازه‌داران هم روغن برای فروش دارند، ولی نه به قیمت قبلی بلکه 100 تا 200 درصد بالاتر از قیمت درج شده روی بسته‌بندی! فروشگاه‌دار مدعی است عمده‌فروش روغن را به دو برابر قیمت فروخته‌است و بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد عمده‌فروشانی روغن هشت‌هزار تومانی را با قیمت 13 تا 17 هزار تومان به فروشگاه‌دار می‌فروشند. سپس با ماژیک مشکی روی قیمت‌های قبلی خط می‌کشند و روغن با نرخ 18 تا 22 هزار تومان می‌فروشند. زاهدی فروشگاه‌دار منطقه سیمین در این‌بار می‌گوید: «نمی‌دانیم چه کار کنیم؟ قیمت قبل بیاوریم یک کارتن می‌دهند، زیاد بخواهیم دوبرابر قیمت می‌فروشند. نفروشیم مشتری می‌خواهد، بفروشیم مشتری می‌گوید گران‌فروش.»
بازگشت به دوران صف خریدها
شرایط بازار روغن شبیه به بازار محصولات لبنی به خصوص شیر دولتی دهه 70 و اوایل دهه 80 است. در آن زمان دو نوع شیر عرضه می‌شد، شیر دولتی با قیمت کمتر و مقدار پایین و شیر آزاد که 10 تا 30 درصد گران‌تر بود. در روزهای توزیع شیر دولتی مردم برای خرید صف می‌کشیدند ولی به دلیل سهمیه پایین به هر نفر تعداد کمی می‌رسید. فروشگاه‌های زنجیره‌ای با سهمیه شیر بالاتر مشتری جذب می‌کردند و فروشگاه‌داران خرد تعداد کمی شیر برای مشتری‌های خاص نگه می‌داشتند و آخر شب به اشکال خاصی به دست مشتری می‌رساندند تا کسی متوجه نشود، مانند شرایط امروز روغن.
