از حدود 20 آبان تا اواسط آذر نماگر بازار بیش از 300 هزار واحد رشد کرد؛ ولی در عرضه سه روز پایانی هفته گذشته، یک سوم مسیر پیموده شده را عقب نشست. اگرچه رشد شاخص‌کل در عرض یک ماه تندوتیز بود و در عرض کمتر از چهار هفته بازدهی 25درصدی را به جا گذاشت؛ اما افت دماسنج بازار به‌قدری شارپ بود که دلهره روزهای تلخ گذشته را در دل سهام‌داران ایجاد کند. بااین‌حال وضعیت بازار سرمایه را از چند جهت می‌توان بررسی کرد.
حاشیه‌های سیاسی
تمدید مهلت بــررســی لـوایـح FATF مهم‌تــریــــن خــبـری بود که اقتصاد کشور را تحت‌تأثیر قرار داد؛ اما فقط در بورس نمود بیرونی داشت! نه در بازار ارز قیمت‌ها نوسان خاصی داشت و نه دیگر بازارهای موازی به‌احتمال تصویب این لوایح واکنش خاصی نشان دادند. اما بعد از انتشار این خبر، بورس با افت قابل‌توجهی همراه شد. بهبود افق پیش روی اقتصاد کشور در نتیجه تسهیل و کاهش هزینه مبادلات بانکی اگرچه روی کاغذ می‌تواند برای شرکت‌های بورسی خبر خوشایندی باشد؛ اما احتمال کاهش قیمت دلار در نتیجه موارد ذکرشده، هیجان بیشتری در بازارها ایجاد کرد. از سوی دیگر با قطعی‌شدن آرای الکترال به نفع دمکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، احتمال بازگشت آمریکا به برجام و لغو تحریم‌ها نیز در کنار خبر تمدید مهلت بررسی لوایح FATF قرار گرفت و جو مثبتی را ایجاد کرد. اگرچه انتظار می‌رفت در نتیجه جو هیجانی ایجادشده قیمت دلار حتی به‌صورت مقطعی هم کاهش یابد؛ اما نرخ ارز تغییری نداشت؛ ولی بورس دوباره به قعر کانال 1.4 میلیون واحد بازگشت. حالا با کاهش هیجانات ایجادشده و تثبیت قیمت دلار در کانال 25 هزار تومان، روند بورس نیز به مدار منطقی نزدیک‌تر شده است.
همیشه پای بازارگردان‌ها در میان است
اواسط شهریور بود که خبر الزامی‌شدن بازارگردانی برای نمادهای مختلف به سرعت در سایت‌ها و کانال‌های بورسی قرار گرفت. قوه قضائیه و مجلس نیز بر اجرای این مصوبه نظارت جدی داشتند و در نتیجه این موضوع سهام‌داران به بازشدن قفل صف‌فروش‌ها خوش‌بین شدند.با این حال صف‌فروش‌ها تا آبان پابرجا ماند. با بهبود شرایط بازار و تشکیل صف‌های خرید، دوباره بحث بازارگردان‌ها داغ شد؛ اما این بار قضیه 180 درجه فرق می‌کرد. اگر در گذشته انتقاد به بازارگردان‌ها به خاطر عدم حمایت آن‌ها از نمادهای مختلف بود؛ اما اکنون این انتقاد به فروش سنگین حقوقی‌ها در صف خریدها بازمی‌گردد. به اعتقاد برخی از فعالان بازار، بسیاری از بازارگردان‌ها به جای اینکه به رسالت اصلی خود در جهت تثبیت نقدشوندگی سهام پایبند باشند، به دنبال نوسان‌گیری و کسب سودهای مطلوب از شرایط فعلی هستند. مسئله‌ای که مدیر روابط عمومی بورس آن را تکذیب کرده و تأکید می‌کند بازارگردان‌ها دو برابر آنچه فروختند، خرید داشته‌اند. بااین‌حال هرگاه نمادی در صف خرید باشد و حقوقی‌ها در سمت عرضه پرقدرت ظاهر شوند، انتقادها به عرضه حقوقی‌ها و نسبت‌دادن آن به عملکرد بازارگردان‌ها تشدید می‌شود.
بازارهای جهانی خوش‌بین بازارهای داخلی بدبین
اقتصادهای بزرگ دنیا به بهبود شرایط اقتصاد جهانی و بازگشت سریع آن پس از پاندمی کرونا خوش‌بین هستند. کشف واکسن‌های مختلف، اخبار امیدوارکننده درخصوص درصد موفقیت این واکسن‌ها، امیدواری به کنترل شیوع این بیماری و در نهایت بازگشت رشد اقتصادی در سال2021 باعث شده قیمت کامودیتی‌ها بر مدار صعودی در حرکت باشد. در انتهای هفته گذشته نرخ هر بشکه نفت برنت به بالاتر از 52 دلار رسید که بهترین آمار پس از گسترش ویروس کروناست. هر بشکه نفت سنگین ایران به 50 دلار نزدیک شده است. فلزات پایه نیز عملکرد درخشانی داشته‌اند. هر تن مس به مرز 8 هزار دلار رسیده، شمش فولاد ایران به مرز 520 دلار رسیده است و آلومینیم، روی و دیگر فلزات پایه نیز روند صعودی داشته‌اند. حتی انس جهانی طلا نیز افت سنگین هفته قبل خود را تا حدودی جبران کرده و به مرز 1900 دلار نزدیک شده است. با توجه به اینکه عملکرد کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی درخشان بوده است، انتظار می‌رود گزارش‌های 9ماهه شرکت‌ها نیز امیدوارکننده باشد. در نتیجه با توجه به اینکه از یک ماه گذشته تاکنون تغییر بااهمیتی در فاکتورهای اقتصادی رخ نداده است، می‌توان به رشد قیمت سهام بنیادی در بازار امیدوار بود.
