سخنان بی‌پرده این نوجوان، اما به گونه‌ای بود که حتی تعجب این اینفلوئنسر را برانگیخت و باعث شد تا او بگوید: «جمهوری اسلامی حق دارد که مرا به عنوان مفسد فی‌الارض اعدام کند.» این لایو در فضای مجازی بسیار دست به دست شد و چرخید و طوفان مجازی به پا کرد؛ چراکه از نظر کنشگران اجتماعی، این لایو مملو از خشونت نهفته و مصداقی از کودک‌آزاری به شمار می‌آید؛ کودک‌آزاری که البته نسبت به انواع دیگر آن مثل فیزیکی و جنسی و عاطفی و… جدیدتر و به همین دلیل نیز غیرملموس‌تر است؛ این درحالی است که مواد مختلف قانون حمایت از اطفال و نوجوانان اعم از ماده 10 و 19 به طور مستقیم به این مسئله اشاره می‌کند و موضوعاتی همچون تولید، انتشار، تبلیغ و ترویج محتوای مستهجن یا مبتذل که درآن‌ها از اطفال و نوجوانان استفاده شده است، افشای هویت، اطلاعات و اسرار طفل یا نوجوانان بزه‌دیده یا در وضعیت مخاطره‌آمیز و انتشار هرگونه محتوا در جهت تحریک یا ترغیب به کودک‌آزاری در فضای مجازی برقراری ارتباط با طفل و نوجوان در فضای مجازی به منظور آزار جنسی نیز براساس تصمیم کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه به تازگی به فهرست مصادیق محتوای مجرمانه اضافه شده است. از سوی دیگر و بنا به گفته محمود علی‌گو، رئیس اورژانس اجتماعی کشور، لایک پست‌های کودک‌آزاری در فضای مجازی نیز جرم است و شش ماه تا دو سال زندان دارد.
جرمی ناشناخته!
کودک‌آزاری‌های مجازی، اما هنوز برای بسیاری از مردم ناشناخته و غیرملموس است و به همین دلیل نیز چندان جدی گرفته نمی‌شود و مراکزی همچون اورژانس اجتماعی یا 123 معمولا نه‌تنها در این باره گزارشی دریافت نمی‌کنند، بلکه با گسترش فضای مجازی و همه‌گیرشدن آن، بسیاری از خانواده‌ها آگاهانه یا ناآگاهانه، خود با انتشار عکس و تصاویر کودکانشان یا با در اختیارگذاشتن آن‌ها در میان صاحبان فروشگاه‌ها و شرکت‌های تبلیغاتی برای تبلیغ کالاهای مختلف، اقدام به آزار و اذیت آن‌ها در این محیط افسار گسیخته و بدون حد و مرز می‌کنند؛ درحالی‌که این موضوع مصداقی از کودک‌آزاری و بهره‌کشی از کودکان به شمار می‌آید و قابلیت پیگرد دارد. به گفته مرتضی ناجی، روان‌شناس، وجه مشترک همه اقسام کودک‌آزاری، این است که حقوق کودک و عزت نفس و شخصیت او را مخدوش می‌کنند: «کودکانی که در سنین پایین‌تر قرار دارند، بیشتر از سایر کودکان از بخش‌های قدرت مثل والدین یا بزرگ‌ترها تبعیت می‌کنند. بنابراین با اصرار بزرگ‌ترها یا تهدید یا اعطای پاداش از سوی آن‌ها حاضر به انجام هر کاری می‌شوند و به آن تن می‌دهند؛ ضمنِ اینکه این موضوع ضمن اختلال در رشد شخصیتی آن‌ها موجب آسیب رساندن به سرنوشت و آینده می‌شود.»
در این میان، تغییرات اجتماعی به‌خصوص آن دسته از دگرگونی‌هایی که به همراه رشد تکنولوژی و فناوری‌های فضای مجازی و سایبری اتفاق می‌افتد، موجب ایجاد تغییر در رفتار و فرهنگ و نگرش اجتماعی افراد نیز می‌شود. پس طبیعی است که کودکان امروز، نسبت به گذشته در معرض اطلاعات و پیام‌های رسانه‌ای بیشتری قرار بگیرند؛ چرا که امروزه هر کدام از آن‌ها دست‌کم با یک گوشی هوشمند یا تبلت سر وکار دارند. به گفته ناجی، کودکان از این گوشی‌ها صرفا برای امر آموزش استفاده نمی‌کنند، بلکه «کنجکاوی‌های کودکانه و دوران نوجوانی باعث می‌شود تا آن‌ها به سایت‌ها و سامانه‌های مختلفی سر بزنند و در همین راستا با تبلیغاتی مواجه شوند که متولی بهره‌کشی و برانگیختن کودکان هستند و از عناصری تحریک‌کننده برای جذب کودک و نوجوان و همچنین استفاده از مکانیسم‌های ترغیبی و تشویقی استفاده می‌کنند و باعث برانگیختگی کودک می‌شوند. کودک چون احساس می‌کند دارد آن‌ها را کشف می‌کند ناخودآگاه به سمت و سوی آن‌ها سوق می‌یابد؛ به‌ویژه کودکانی که دارای زمینه‌های خاص مثل بیش‌فعالی یا اتیسم و افسردگی و اختلالات رفتاری و روانی هستند. از سوی دیگر، کسانی که در فضای مجازی اقدام به کودک آزاری و جذب کودکان می‌کنند، مطمئن هستند که با ترفندهایی که به کار می‌برند، حداقل 5درصد کودکان را جذب خواهند کرد، بنابراین خانواده‌ها و نظام آموزشی در آگاه‌سازی کودکان و نوجوانان نقش بسزایی ایفا می‌کنند.»
افزایش آزارهای جنسی در فضای مجازی
در همین باره، بهزاد وحیدنیا، مدیرکل مشاوره و امور روان‌شناختی بهزیستی کشور به ایسنا می‌گوید: «برخی از مسائل کودکان در حوزه فضای مجازی به سواد رسانه‌ای والدین بازمی‌گردد، اینکه چقدر والدین توانایی استفاده از فضای مجازی و دانش مدیریت رسانه را در خانواده دارند و تا چه میزان سبک تربیتی مؤثر و مناسبی را در حوزه دسترسی به فضاها دارند؟ در هر صورت ارتقای سواد دیجیتالی خانواده‌ها و فرزندپروری دیجیتالی موضوعی حائز اهمیت و به‌روز است؛ در این راستا سال گذشته تفاهم‌نامه‌ای با مرکز ملی مطالعات اعتیاد کشور منعقد شد که به دنبال بررسی اعتیادهای رفتاری است و بخشی از آن مربوط به بحث فضای مجازی و نحوه بهره‌برداری از آن است. مطالعات مرکز راهبری سلامت روان کشور نشان می‌دهد که در نقاط مختلف دنیا با گزارش‌هایی مبنی بر افزایش آزارهای جنسی مواجه بوده‌اند و فضای مجازی مستثنا از این امر نیست و به نظر، شرایط حاضر نیز می‌تواند برای افرادی که حمایت لازم اجتماعی را ندارند یا آموزش‌های مناسبی دریافت نکرده‌اند و نیز دچار نقص‌‌ها و مشکلات عاطفی و هیجانی و روانی هستند، تهدیداتی را ایجاد کند.»
