این قلعه در ایران برای کارلوس کی‌روش به‌اندازه تاریخ کشورش ارزش داشت؛ آن‌چنان‌که می‌گویند هنگام بازدید از آن لبخندی شیرین بر لبانش جاری شد. این‌قدر مدهوش آن شده بود و قسمت‌های مختلف را با اشتیاق دید که گویی فراموش کرده هرمز پر از جذابیت‌های دیدنی است و چهره آرایش‌نکرده آن نیز با همان مردم بومی و صمیمی به همان زیبایی است که قرن‌هاست در میان راه خلیج همیشگی فارس با نامی استراتژیک موقعیت گردشگری خود را به رخ جهانیان می‌کشد.
در مسیر هرمز
برای رسیدن به هرمز تنها یک راه وجود دارد و آن هم اسکله شهید حقانی است که با کرایه‌ای 35 هزارتومانی شما را به مهد زمین گردشگری ایران خواهد رساند. البته برای رسیدن به بندرعباس و اسکله، از اصفهان چند راه و چند نوع وسیله نقلیه وجود دارد. از قطار و هواپیما که بگذریم، برای اتوبوس و سواری هم می‌توان از مسیر یزد، انار و شهر بابک به بندرعباس رسید و هم از مسیر شیراز، فسا، دراب را طی کرد. برنامه خود را طوری تنظیم کنید تا قبل از ساعت 7 صبح روی اسکله باشید فراموش نکنید کارت ملی الزامی است. بعد حدود 45 دقیقه به هرمز می‌رسید و قدم روی اسکله آن می‌گذارید. از همان ابتدا دست‌فروشان و صنایع‌دستی هرمز چشمانتان را آذین‌بندی می‌کنند و در بیرون اسکله وسیله نقلیه سه‌چرخ که نام خود را از مشابه خارجی گرفته و به توک‌توک معروف شده است، به انتظار صف کشیده‌اند تا شما را به مهمانی رنگ‌های خدا ببرند.
گنبد نمکی (دیاپیر) چگونه به وجود می‌آید؟
واژه «دیاپیر» ریشه در ادبیات یونانی دارد و به معنی سوراخ‌کردن است. دیاپیر فرایندی است که طی آن مواد با چگالی کمتر از طبقات رویی خود بالا آمده و آن‌ها را می‌شکافد و سپس در سطح زمین ظاهر می‌شود. درواقع گنبدهای نمکی به‌وسیله رخنه توده‌های نمک در پوشش سنگ رسوبی و رساندن خود به سطح زمین تشکیل شده‌اند که این عمل براثر چگالی کمتری که سنگ نمک از پوش‌سنگ خود دارد و نیز به دلیل نیروهای تکتونیکی و خاصیت ویسکوپلاستیکی نمک یا بر اثر فشار وارده از رسوبات روی لایه‌های نمک به لایه‌های نمکی انجام می‌پذیرد. در این راستا گنبدهای نمکی مجموعه‌ای درهم از سنگ‌های متفاوت رسوبی، ماگمایی و دگرگونی هستند. مقطع این اشکال در حالت کلی دایره‌ای یا نزدیک به دایره است که به‌صورت برآمدگی‌های کروی یا بیضی‌شکل دیده می‌شوند و براثر فرسایش به اشکال گوناگون غیرهندسی دیده می‌شوند. از سویی دیگر گنبدهای نمکی با به‌وجود‌آوردن نفت‌گیرها و منابع گوگرد و نمک توجه زیادی را به خود جلب می‌کنند. در این گستره عظیم شکل‌ها و رنگ‌های موفولوژیکی زمین نیز چهره را آشکار می‌کند و نقاشی از درون زمین را در برون آن به نمایش می‌گذارد.
هرمز از اشغال تا آزادی
در تاریخ دور این‌طور آورده‌اند که در سال ۹۰۹ خورشیدی دریانورد پرتغالی «آلفونسو د آلبوکرک» به مستعمرات پرتغال در آسیا سفر کرده بود و بر حسب اتفاق، گذرش به خلیج‌فارس افتاد و با آن نواحی آشنا شد. بلافاصله با حضور در دربار مانوئل پادشاه پرتغال طرح خود برای اشغال جزایر خلیج‌فارس را ارائه کرد و به تصویب رساند. او در سال ۹۱۲ به خلیج‌فارس بازگشت و پس از کشتار و وحشیگری فراوان موفق به فتح هرمز در سال ۹۱۳ شد و قلعه‌ای در جزیره هرمز ساخت.
مردم هرمز در طول سال‌های اشغال مکررا سر به شورش برداشتند که مهم‌ترین این شورش‌ها مربوط به سال‌های ۹۱۹ خورشیدی بود تا اینکه، جزیره در سال ۱۰۳۱ توسط یکی از امرای شاه‌عباس به نام «امام قلی‌خان» از اشغال خارج و آزاد شد. شهرهای هرمز و گمبرون را تخریب کرد و بندرعباس فعلی را بر خرابه‌های گمبرون استوار کرد.
هرمز امروز
امروز هرمز رونق خود را وامدار گردشگرانی است که سال‌ها از آن عکس گرفتند و با دیگران به اشتراک گذاشتند و از غار رنگین‌کمان و رنگ‌های زیبایش نوشتند. از سواحل زیبا و شبمانی و فیتو پلانکتون‌های سبزی که گاه به ساحل می‌آمدند. از الهه نمک که چون کوهی از نمک اشکال زیبا را به نمایش گذاشت. دره رنگین‌کمان و کانی‌های رنگ‌به‌رنگ که هرکدام زیبایی آن وامدار عناصر اصلی بود که با آن ترکیب می‌شد. از ساحل سرخ و خوراکی که در ادویه استفاده می‌شود. از صخره‌های زیبا مانند صخره «روزنه» که در جهان کم‌نظیر است و از بومی‌ها و اقامتگاه و کافه و پذیرایی‌ها نوشتند و حتی از قلعه زیبا و باشکوه آن عکس‌ها به یادگار ماند. هرمز امروز البته با همان شیب تند به سمت گردشگرپذیری می‌رود؛ اما با گاهی شتاب باعث ویرانی می‌شود. البته که ساخت اقامتگاه‌های رنگارنگ و فرش پهن کردن برای شهرت لازم است؛ اما چرا همچنان خاک جزیره به فروش می‌رود و چرا قلعه آن، که شاهکار تاریخی است و از بخش‌های منحصربه‌فردی تشکیل شده است، این‌چنین باید مورد مرمتی ناآگاهانه واقع شود. صدای فعالان و بومیان که به‌جایی نمی‌رسد، ولی فقط لازم است بدانید این قلعه با دیوارهای چهارده‌متری، قرار بود شکوه را به نمایش بگذارد از قدمت قلعه‌ای که بنای آن به شکل چندضلعی نامنظم است. ساختمان آن بسیار محکم است و دیوارهایی به قطر ۵/۳ متر با چند برج به ارتفاع ۱۲ متر دارد. لازم است بدانید تأسیسات قلعه شامل انبارهای تسلیحات، آب‌انبار (برکه) و اتاق‌هایی با سقف هلالی است. کلیسای داخل آن و سردر از جنس مرجان کلیسا به‌تنهایی بار یک دنیا حیرت جهانیان را به دوش می‌کشد.
اما چه شد که امروز بنای ترمیم این همه شکوه را بر دوش کسانی گذاشته‌اند که آن را به شکل یک خانه از همین گوشه‌کنارهای شهرهای کوچک با سنگ‌هایی که شاید برای ساخت آن از هیچ هنری بهره نبرده است من نمی‌دانم و قضاوتی نمی‌کنم. فقط امیدوارم روزی برسد که اگر با فرزندانم به دیدن این نما رفتم، با حسرت به آن‌ها نگویم که یک روز این قلعه نگین درخشان این جزیره بود.
