کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید از مؤثرترین و عمیق‌ترین کتاب‌های خودیاری‌ای بوده که خوانده‌ام و تصمیم دارم دورنمایی از آن را تصویر کنم تا شاید شما هم با مطالعه این اثر ارزشمند در لذت و رنج شیرین این تجربه شریک شوید. این کتاب نه «در چشم‌برهم‌زدنی» اما بسیار عمیق و ریشه‌ای مرا با خودم مواجه کرد و کمک کرد تا با چشمانی باز از «تله»های روانی دست‌وپاگیرم تاحدزیادی رها شوم و با سرعت مطلوبی در مسیر لذت از زندگی، پاسخ به نیازهای اساسی و پیگیری اهدافم گام بردارم. جفری یانگ که با کمک ژانت کلوسکو این کتاب را نگاشته از پایه‌گذاران طرحواره‌درمانی است و روش درمانی‌اش که به شیوه‌ای نظام‌مند و چندجانبه‌نگر به انواع آلام بشری پاسخی عمیق داده است، امروز یکی از سه روش اثربخش دنیا در درمان اختلالات زوجی (رودریگر، ۲۰۱۷) و انتخاب اول درمانی در درمان اختلالات شخصیت در اروپا طی ۱۵ سال اخیر (ازابکی، کوروک، ۲۰۱۵) قلمداد می‌شود. اطلاعات بیشتر «در باب اثربخشی طرحواره‌درمانی» را می‌توانید در فرسته‌ای با همین عنوان از صفحه دکتر ماندانا شعبان از مدرسان و متخصصان مجرب این حوزه دریافت کنید.

طرحواره‌ها الگوهایی هستند که به‌واسطه تجربه‌های مهم دوران کودکی و در خلال ارتباط ما با بالغان مهم زندگی‌مان در ما شکل می‌گیرند و گویی جهان‌بینی ما و پاسخمان را به هر آنچه پس از آن در هستی تجربه می‌کنیم همین الگوها می‌سازند. وقتی تجربه‌ای به‌ظاهر کم‌اهمیت در کودکی بر چشمان ما عینکی به رنگ بی‌ارزشی، شرم و ... می‌گذارد، ناخودآگاه در تک‌تک مناسبات زندگی‌مان به بازآفرینی همان الگوی ناسازگار کودکی دست می‌زنیم و با بازتولید آن «وضعیت آشنا»ی کودکی به خودمان و روابطمان آسیب می‌زنیم. گویی به زیرزمین نمور و تاریک و مخوفی که پناهگاه امن کودکی‌مان بوده خو گرفته‌ایم و، با وجود اینکه آگاهیم که در رابطه‌ای یا شرایطی پرآسیب قرار داریم، توان خروج و رهایی از این زندان را در خود نمی‌بینیم یا اصلا تا مدت‌ها از آسیبی که می‌بینیم آگاه نیستیم.

می‌توانید ایده محوری کتاب را از همان پنج فصل اول (کمتر از ۸۰ صفحه آغازین) کتاب دریابید. درواقع کتاب در ادامه و در ۱۱ فصل بعدی، جداگانه به شرح و بسط طرحواره‌ها (تله‌ها) می‌پردازد. سه فصل ابتدایی به شما کمک می‌کند تله‌های زندگی را بشناسید و با تله‌های خودتان آشنا شوید و پس از درک آن‌ها در فصل چهارم درمی‌یابید که واکنش شما به این تله‌ها در موقعیت‌های گوناگون تسلیم است یا فرار یا حمله. فصل پنجم و هفدهم کتاب هم به شما برای گام برداشتن در مسیر تغییر کمک می‌کند. روان‌شناسان آزمون‌های کتاب را خیلی توصیه نمی‌کنند و پیشنهاد می‌کنم برای اینکه تله‌های اصلی‌تان را دقیق‌تر شناسایی کنید و بفهمید به هر تله (طرحواره) به لطف تجارب کودکی چقدر دچارید از مشاورتان کمک بگیرید. بله، مشاورتان؛ امیدوارم شما هم با کمپین #من_هم_روان‌شناس_دارم همراه باشید و مانند بسیاری از افراد جامعه (از جمله روان‌شناسان متعهد) به اهمیت حضور و همراهی مشاوری متعهد کنارتان در تلاطم زندگی مدرن پی برده باشید. همه ما آن زیرزمین نمور آسیب‌های کودکی را دوست داریم اما شاید زمان آن رسیده که از این زندان به فردایی رنگین‌تر پر بکشیم.