در ماده ۱۷ این طرح برای تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان فیلترشکن کیفر زندان و جریمه تعیین شده است. انتقادهای گسترده به این طرح، اما سبب شد که کمیسیون فرهنگی تغییراتی را در این طرح اعمال کند. طرح سامان‌دهی فضای مجازی قرار بود سه‌شنبه هفته گذشته در دستور کار مجلس قرار بگیرد؛ اما این اتفاق نیفتاد و شائبه‌هایی را در این باره به وجود آورد؛ مثلا اینکه گفته می‌شود قرار است طرح سامان‌دهی فضای مجازی طبق اصل هشتاد و‌پنجم قانون اساسی (یعنی به‌جای تصویب در صحن علنی، در کمیسیون مربوطه و به‌عنوان قانون آزمایشی، تصویب شود) و به‌دوراز فضای رسانه‌ای بررسی شود. مجید نصیرایی، سخن‌گوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، اما در گفتوگو با «اصفهان‌زیبا» می‌گوید طرح سامان‌دهی فضای مجازی از دستور کار مجلس خارج نشده است و به زودی به صحن علنی مجلس می‌رود.
طرح سامان‌دهی فضای مجازی قرار بود سه شنبه هفته گذشته در دستور کار مجلس قرار بگیرد، اما این اتفاق نیفتاد و این طرح از دستور کار خارج شد. برخی خبرها حاکی از این است که این طرح به‌زودی قرار است به صحن علنی مجلس بیاید بالاخره تکلیف طرح سامان‌دهی فضای مجازی چه خواهد بود؟
سامان‌دهی فضای مجازی و تعیین چارچوب به‌منظور فعالیت در این فضا ضرورتی است که در همه جای دنیای وجود دارد؛ اتفاقا کشورهایی که مدعی پیشرفت هستند ده‌ها و صدها قانون و ضابطه و چارچوب و دستورالعمل در این باره دارند. سامان‌دهی فضای نابه سامان فضای مجازی یکی از رسالت‌ها و مأموریت‌های مجلس یازدهم است که باید نسبت به آن توجه داشته باشد که خوشبختانه امروز برای آن‌وقت گذاشته است و آن را دنبال می‌کند.
الان این طرح در دستور کار مجلس قرار دارد؟ گفته می‌شود قرار است طرح سامان‌دهی فضای مجازی طبق اصل هشتاد‌و‌پنجم قانون اساسی (یعنی به‌جای تصویب در صحن علنی، در کمیسیون مربوطه و به‌عنوان قانون آزمایشی، تصویب شود) و به‌دوراز فضای رسانه‌ای بررسی شود.
قطعا این مسئله اشتباه است. هر بخشی از طرح سامان‌دهی فضای مجازی که پیش برود، در فضای رسانه‌ای اطلاع و مردم از آن آگاه می‌شوند. بنا به مخفی‌کاری نیست و این کار در دستور کار مجلس است.
چه زمانی به صحن علنی مجلس می‌رود؟
معمولا دستور جلسات اعلام می‌شود.
شما می‌گویید که در کشورهای دیگر هم سامان‌دهی فضای مجازی اتفاق افتاده. آیا از تجربه کشورهای دیگر هم در تدوین این طرح استفاده کرده‌اید و فکر می‌کنید چقدر اجرای این طرحی که اصرار زیادی برای به ثمر نشستن آن دارید، موفق خواهد بود؟
قطعا در این طرح از تجربیات کارشناسان مختلف استفاده شده و این موضوع مدنظر بوده است. طراحان طرح سامان‌دهی فضای مجازی تمامی ابعاد محتوایی، امنیتی، اجتماعی، حاکمیتی، سیاسی، اقتصادی و… این طرح را مدنظر قرار داده‌اند و به همین دلیل نیز از نظر کارشناسان مختلف که در این حوزه تخصص دارند و صاحب‌نظر هستند، استفاده کرده‌اند؛ به طوری که بیش از دو هزار نفرساعت دراین‌خصوص زمان گذاشته‌اند تا همه جوانب را به‌طور کامل و جامع در نظر بگیرند؛ ضمن اینکه طرح اولی هم که اعلام وصول شده است، شاید بتوان گفت نزدیک به ۷۰درصد از محتوای آن در ادامه مباحث اولیه و مطالعات کارشناسی تغییر کرده و به طرحی جدید تبدیل شده است. حساسیتی هم که در روزهای گذشته یا روزهای اولی که طرح سامان‌دهی فضای مجازی منتشر شد، به وجود آمد، شاید مربوط به موارد ذکر‌شده در طرح اولیه بود که افراد بر اساس آن اظهارنظر می‌کردند و اطلاعی از طرح نهایی کمیسیون فرهنگی نداشتند. اما در هفته گذشته متن نهایی طرح سامان‌دهی فضای مجازی در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت و در آنها منتشر شد و خیلی‌ها متوجه شدند که بخش زیادی از دغدغه‌هایی که در خصوص اجرایی‌شدن طرح سامان‌دهی فضای مجازی دارند، در نسخه نهایی برطرف شده است و اشکالاتی که برخی از منتقدین داشته‌اند وارد نیست. برای مثال در کشور آمریکا بالغ‌بر ۲۵۰ قانون و دستورالعمل به‌صورت مستقیم در حوزه فضای مجازی وجود دارد و محتواهای خاص در اختیار هر رده سنی قرار ندارد و دسترسی به محتواهای خاص سطح‌بندی شده است؛ درحالی‌که در کشور ایران این اتفاق نیفتاده است و مثلا نوجوانان به‌راحتی به محتواهای نامطلوب دسترسی دارند. این موضوع اکنون به دغدغه جدی خانواده‌ها تبدیل شده است. بسیاری از خانواده‌ها به‌ویژه از یکی دو سال اخیر که به‌خاطر کرونا آموزش مجازی باب شده است و دانش‌آموزان مجبور به دریافت خدمات آموزشی از طریق فضای مجازی شده‌اند، نگران شده‌اند که مبادا فرزندانشان با محتوای نامناسب روبه‌رو شوند. بی‌قاعده و بی‌دروپیک‌بودن فضای مجازی که ممکن است با آبروی افراد به‌راحتی بازی کند و کلاهبرداری در حوزه‌های اقتصادی و نا‌به‌سامانی فرهنگی این فضا را نامطلوب کرده است. چرا باید چنین اتفاقاتی در فضای مجازی رخ دهد؟ هیچ انسان عاقل و آزاده‌ای اجازه نمی‌دهد که در حریم خصوصی او بی‌ضابطه و بی‌حساب‌‌کتاب هرکسی وارد شود؛ بدون اینکه اطلاعات و هویت او مشخص باشد و به حریم خصوصی افراد احترام گذاشته شود. طبیعتا نسبت به این مسئله حتما هم از تجربیات دیگر مجموعه‌ها و نظام‌ها استفاده شده است. درعین‌حال باتوجه‌به وقتی‌که در بحث جمع‌بندی صرف شده است، انتظار می‌رود که حتما موضوع‌های مطلوبی در این طرح در نظر گرفته شده باشد و اثرات خوبی را از آن در حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی و… شاهد باشیم. اعتقادی نداریم که ایراد و ابهامی در این طرح وجود ندارد؛ چراکه اقتضای کار کارشناسی همین است و افراد و کارشناسان می‌توانند پیشنهادها و نظرات خود را در این باره انعکاس دهندو از آنها حتما استفاده می‌شود تا کار بهتر و قوی‌تر دنبال شود؛ اما این موضوع یک دغدغه جدی برای همه خانواده‌ها و دلسوزان جامعه است و برای همین هم باید چارچوبی معین و قاعده‌مند برای آن مشخص شود.
شما می‌گویید بسیاری از محدودیت‌ها در نسخه نهایی برطرف شده؛ درحالی‌که در طرحی که به‌تازگی منتشر شده، بازهم محدودیت‌هایی وجود دارد؛ برای مثال، عرضه و فعالیت خدمات پایه کاربردی در فضای مجازی منوط به رعایت قوانین کشور یکی از مواردی است که در این طرح ذکر شده. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان می‌گویند پیام‌رسان‌های خارجی به دلایل خاص زیر بار این مسئله نخواهند رفت و بنابراین مسدود می‌شوند. درحالی‌که هنوز و در شرایطی که سال‌ها از فیلترینگ برخی از این پیام‌رسان‌ها مثل تلگرام و توییتر و… که اتفاقا بسیاری از مسئولان کشوری نیز در آن حضور دارند و مواضع رسمی خود را در آن بیان می‌کنند در کشور می‌گذرد، خیلی‌ها همچنان امید دارند که فیلترینگ حذف شود.
محور و تمرکز در این طرح فیلترینگ نیست و هیچ‌گونه جرم‌انگاری در این باره نشده و برخورد سلبی نشده است؛ درحالی‌که در طرح اولیه جرم‌انگاری شده بود. حتی قرار است با تقویت پیام‌رسان‌های داخلی و فراهم‌کردن زمینه رشد و حمایت‌های جدی از آنها در ابعاد و سطوح مختلف فضای مناسبی برای فعالیت افراد در فضای مجازی فراهم شود. در سال‌های گذشته شاهد بودیم تلگرام را فیلتر کردند، اما بعد خود دولت فیلترشکن تولید و شروع به درآمدزایی کرد. در این طرح، اما اگر پیام‌رسان‌های دولتی قوانین کشور را نپذیرند، حق فعالیت در این پیام‌رسان‌ها را ندارند و در صورت فعالیت برای آنها جرم‌انگاری می‌شود و نه برای کاربرانی که حالا به هر نحوی در آن فضا فعالیت می‌کنند و کاربران نباید در این باره هیچ نگرانی داشته باشند.
سال‌ها پیش حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی صورت گرفت و تسهیلات در اختیار آنها قرار گرفت. اما این پیام‌رسان‌ها نتوانستند امکانات ویژه در اختیار کاربران خود قرار د هند و با عدم استقبال از سوی کاربران مواجه شدند. نتیجه این شد که ۵۰ میلیون کاربر ایرانی و همچنین تمامی نهادها و دستگاه‌های دولتی دوباره به تلگرام کوچ کردند. چه تضمینی وجود دارد که دوباره این هـــزیـــنــه‌هـــا تـــحمـــیل نـــشـــود و پیام‌رسان‌های داخلی موفق شوند؟
حمایت همه‌جانبه از پیام‌رسان‌های داخلی صورت نگرفته است؛ برای مثال پهنای باند پیام‌رسان‌ها افزایش نیافته است؛ درحالی‌که برخی از پیام‌رسان‌های خارجی که هر روز دارند به بهانه‌های مختلف به کاربران صدمه می‌زنند دولت ۷۰ درصد از پهنای باند را در اختیار آنها قرار می‌دهد. همچنین حمایت‌های معنوی و مادی نیز از این پیام‌رسان‌ها انجام نگرفت.
در صورت عدم پذیرش قوانین ایران از سوی پیام‌رسان‌های خارجی، تکلیف کسب‌وکارهایی که در این فضا انجام می‌شود چیست؟
مشکلی برای آنها به وجود نمی‌آید و اصل در این طرح، حمایت از پیام‌رسان‌هاست.
