اداره شهرها بر مبنای ایده‌های نو و خلاقانه شهروندان، پژوهشگران و قشر دانشگاهی یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های مدیریت شهر در کشورهای توسعه‌یافته و پیشرفته است. این ایده‌ها نه‌فقط از میان کتب و مقالات دانشگاهی که از خلاقیت و نوآوری شهروندان عادی یک شهر سرچشمه می‌گیرند و زمینه پیشبرد امور شهر و ساکنانش را فراهم می‌کنند.
شهرداری اصفهان نیز در سال‌های اخیر تلاش مضاعفی در حوزه بهره‌مندی از ظرفیت ناتمام «خلاقیت» در شهر انجام داده و طرح‌ها و برنامه‌های مختلفی را در این زمینه به اجرا رسانده است. از جمله این برنامه‌ها، چهارمین جشنواره شهـرپــژوهــی و نخـستـیـن جشنواره فـن‌پـژوهـی است که در اردیـبـهـشت سال جاری برگزار شد و زمینه‌ای را برای ارائه طرح‌ها، مقالات و کتب پژوهشی در زمینه اداره بهتر شهر برای پژوهشگران فراهم کرد. در این جشنواره طرح‌هایی مبنی بر اداره هر چه بهتر شهر در حوزه‌های مختلفی همچون گردشگری، پسماند، تأمین ایمنی و کاهش خطر و… ارائه‌شده و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.
نکته قابل‌ذکر اینکه بخش فن‌پژوهی در این جشنواره برای نخستین بار در این دوره به مجموعه جشنواره افزوده شد و حیطه گسترده‌تری از مباحث و مسائل شهری را پیش روی پژوهشگـران قرار داد. یـکـی از اصلی‌ترین مؤلفه‌های موردتوجه در تدوین برنامه‌های پنج‌ساله اصفهان، مسئله صنعت گردشگــری است. ایــن مــوضـــوع در تــدویــــن برنامه1405 نیز از سوی شهرداری مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفته است. بر این اساس، طرح‌های پژوهشی مرتبط با ارائه راهکارهایی در خصوص رونق بخشیدن به گردشگری در اصفهان مورد توجه شهرداری اصفهان قرار می‌گیرد.
یکی از طرح‌های ارائه‌شده در چهارمین جشنواره شهرپـژوهــی و نخسـتـیــن جشنواره فن‌پژوهی نیز، طرحی است که محمد زاهدی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه پـیـام‌نـور و از چـهـره‌هـای سرشناس حوزه گردشگری آن را ارائه کرده است. او درباره این طرح که در سال96 نیز توسط نشر چهارباغ و به سفارش شهرداری اصفهان منتشر شده است، می‌گوید: «شهرداری اصفهان به‌منظور ترسیم برنامه راه خود در حوزه‌های مختلف، به تنظیم و تدوین برنامه‌های پنج‌ساله اقدام می‌کند. در تدوین این برنامه‌ها و به‌منظور پشتیبانی عـلـمـی از فـعـالـیـت‌هــای انجام‌شده در زمینه‌های مختلف، معمولا تدوین اسناد راهبردی مدنظر قرار می‌گیرد. به‌همین‌منظور و برای ترسیم نقشه راه فعالیت در حوزه گردشگری که به‌هرتقدیر شهرداری از ذی‌نفعان آن به‌شمار می‌رود، سند گردشگری کلان‌شهر اصفهان در چشم‌انداز پنج‌ساله تدوین شد.»
تصویب سند از سوی شورای شهر
او ادامه می‌دهد: «این سنـد از سوی شورای اسـلامـــی شهــر اصفهان نیز مصوب شد تا اجرای آن با جدیت بیشتر مورد توجه قرار گیرد. در این مطالعه ضمن بررسی اسناد بالادست، قوانین و مقررات و برنامه‌های توسعه که به‌خصوص بر گردشگری تمرکز داشتند و پس از احصای جاذبه‌ها و خدمات گردشگری شهر اصفهان از طریق تجزیه‌وتحلیل نقاط قوت و ضعف، فـرصــت‌ها و تهـدیـدهـا به تدوین برنامــه‌ای راهــبردی برای توسعه گردشگری اصفهان پرداخته شد.» به گفته او، بیانیه مأموریت شهرداری اصفهان در حوزه گردشگری و چشم‌انداز شهر اصفهان در این حوزه در افق1405 تنظیم شده است. بر اساس این بیانیه، مدیریت شهرداری اصفهان خود را موظف به احیای نقش تسهیلگری در توسعه گردشگری در کلان‌شهر اصفهان می‌داند و بر اساس سند چشم‌انداز اصفهان انتظار می‌رود این شهر به‌عنوان شهر دوستدار گردشگر، دروازه ورود گردشگر به بخش مرکزی کشور، مقصدی خلاق و توسعه‌یافته، شهری جذاب با مردمانی متدین، مسئولیت‌پذیر و مهمان‌نواز و همچنین به‌عنوان مرکز فرهنگی کشور شناخته شود.»
ارائه 10 هدف کلیدی
آن‌طور که این فعال حوزه گردشگری می‌گوید، در این برنامه راهبردی 10 هدف کلیدی برای توسعه گردشگری شهر اصـفـهـان تـأیـیـد شده است و به‌منظور دستیابی به این اهداف، 53 راهبرد و ده‌ها اقدام عملی معرفی شده‌اند. زاهدی می‌افزاید: «همچنین این سند کوشیده است تا نقشی که هر یک از بخش‌های نهاد شهرداری در این مسیر باید ایفا کنند و تعامل آن با سایر حوزه‌ها را تعیین کند.»
طرحی برای شناسایی مکان‌های ایمن شهر
اگر از شما بپرسند که در یک وضعیت بحرانی همچون وقوع آتش‌سوزی، زلزله، سیل و… که ناچار به خروج از منزلتان هستید، ترجیح می‌دهید در مکانی نزدیک به محل زندگی‌تان اسکان یابید یا مکانی دور، چه پاسخی می‌دهید؟ طبق تجربه، پاسخ اغلب ما این است که ترجیح می‌دهیم در چنین شرایطی خانه و زندگی‌مان را به حال خود رها نکنیم و اگر ناچار به ترک خانه هستیم، در مکانی امن در نزدیکی خانه‌مان اسکان یابیم و بعد از رفع خطر و بحران در کمترین زمان ممکن به خانه برگردیم. این موضوع دستمایه تدوین یک طرح پژوهشی از سوی «امیر گندمکار» عضو هیئت‌علمی گروه جغرافیای دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد شده تا به شناسایی چند مکان امن در مناطق مختلف شهر اصفهان برای وقوع شرایط بحرانی بپردازد.
این استــاد دانشگـــاه درایـن‌بـــاره می‌گوید: «یکی از مسائل ضروری در شهر و به‌ویژه شهر بزرگی همچون اصفهان این است که وقتی حادثه‌ای رخ می‌دهد و مردم ناچار به ترک منازل خود هستند، مکان‌هایی از قبل در نظر گرفته شده باشد تا مردم به طور موقت برای عبور از لحظات بحرانی در این مکان‌ها اسکان یابند.»
گندمکار می‌افزاید: «سازمان مدیریت بحران شهرداری اصفهان نیز در این راستا از ما درخواست کرد تا در قالب یک طرح پژوهشی به شناسایی چند مکان امن در اصفهان بپردازیم. مکان‌هایی که ایمنی، تجهیزات و امکانات لازم را برای اسکان موقت مردم در شرایط بحرانی و بعد از وقوع حادثه داشته باشند و ضمنا به محل زندگی مردم نزدیک باشند تا مردم بتوانند در اولین لحظه بعد از وقوع حادثه به این مکان‌ها رفته و از خطر محفوظ بمانند.»
او ادامه می‌دهد: «پیش‌ازاین نقاطی در خارج از شهر به این منظور در نظر گرفته شده؛ اما به دلیل اینکه اغلب مردم تمایل دارند در چنین مواقعی تا حد ممکن در خانه و در کنار اموال و دارایی‌شان بمانند و از آن دور نشوند، قرار شد شناسایی این مکان‌ها با تمرکز بر این باشد که در داخل شهر و در نزدیکی محل زندگی افراد باشد. مثلا برای منطقه3 شهرداری اصفهان یک مکان تعریف شود و برای منطقه‌ای دیگر، مکانی دیگر در داخل محدوده آن منطقه تا بشود فورا به آن دسترسی پیدا کرد.»
گندمکار تصریح می‌کند: «بر این اســاس، تحـقـیـق و بـررســی بــرای شناسایی مکان‌ها انجام شد. ما به سراغ شناسایی و بررسی مکان‌هایی مانند پارک‌ها، پارکینگ‌ها، مساجد و حسینیه‌ها، مدارس، ورزشگاه‌ها و… رفتیم و شرایط زیست‌پذیری آن‌ها را از حیث استحکام و مقاومت مناسب بنا برای پذیرش جمعیت زیاد، تأمین ایمنی، نزدیکی به مراکز مهم و حیاتی مانند بیمارستان و آتش‌نشانی‌ها، دوری از مراکز خطر مانند پمپ‌های بنزین، پمپ‌های گاز و… بررسی کردیم و در نهایت چند نقطه در مناطق مختلف شناسایی و در این طرح پژوهشی ارائه و معرفی شد.»
